Οδηγός ανάπτυξης

Νευρολογικές  Κινητικές Λειτουργίες

• Ελέγχει μερικώς το κεφάλι σε όρθια θέση  
• Ελέγχει μερικώς το κεφάλι αν το τραβήξεις απαλά από τα δυο χέρια  από την ύπτια θέση στην καθιστή
• Προσπαθεί να κρατήσει το κεφάλι στη μέση γραμμή για λίγα δευτερόλεπτα  σε ύπτια θέση υποβασταζόμενο στον αέρα  
• Κάνει ασυντόνιστες κινήσεις
• Οι παλάμες του είναι κλειστές

Αντιληπτικές  Λειτουργίες

• Κάνει μορφασμούς χαμόγελου
• Παρακολουθεί στιγμιαία ένα πρόσωπο που είναι μπροστά του
• Έχει ανοιχτά τα μάτια και παρακολουθεί φωτεινό ερέθισμα  
• Αναζητά με τα μάτια του την πηγή του ήχου
• Αντιλαμβάνεται τον ήχο από την κουδουνίστρα  και αντιδρά

Εκφραστικές Λειτουργίες

• Παράγει ήχους
• Κάνει λαρυγγισμούς  

Το νεογέννητο σας ήρθε στον κόσμο και είναι σημαντικό να μάθετε τις δυνατότητες που μπορεί να αναπτύξει στο πρώτο τρίμηνο της ζωής του.

1ος μήνας:

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το νεογέννητο σας για τον 1ο μήνα:

• Πάντα να διαλέγετε τις ώρες που το μωρό σας είναι ξεκούραστο προτού ξεκινήσετε ένα παιχνίδι μαζί του. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε την μεταξύ σας επικοινωνία και διασκέδαση.
• Αγοράστε του παιχνίδια με μαλακό στήριγμα για το κεφάλι, κρεμαστά και επιδαπέδια παιχνίδια. Να του δείχνετε κάθε αντικείμενο και να του εξηγείτε τι είναι αυτό που βλέπει. Όσο περισσότερο αυξάνετε την επικοινωνία με το μωρό σας τόσο θα το ενισχύετε αναπτυξιακά.
• Βάλτε στη ζωή του τη μουσική από την πρώτη κιόλας μέρα της γέννησης του. Τραγουδήστε με ή χωρίς τη συνοδεία ενός παιδικού χαρούμενου τραγουδιού. Επίσης, μπορείτε να του αγοράσετε περιστρεφόμενα μουσικά παιχνίδια τα οποία μπορείτε να τα τοποθετήσετε πάνω από την κούνια του ώστε να χαλαρώνει τις ώρες που κοιμάται.
• Παρατηρήστε από απόσταση το μωρό σας. Αλλάζετέ του τη θέση στα μουσικά του παιχνίδια για να μη βλέπει συνέχεια τα ίδια.
• Μη ξεχνάτε να μιλάτε στο μωρό σας. Είναι πολύ σημαντικό να ακούει τη φωνή σας και να παρατηρείτε τις αντιδράσεις που του προκαλεί.

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα  του νεογέννητου σας:

• Δημιουργήστε μία αυτοσχέδια μαριονέτα που κάθε δάκτυλο θα είναι ένας χαρακτήρας και παίξτε ένα είδος κουκλοθέατρου για το μωρό σας. Ζωντανέψτε τους χαρακτήρες με γλυκές φωνές και επιφωνήματα, τραγούδια, γκριμάτσες. Ζωγραφίστε του και παρατηρήστε τις εκφράσεις του προσώπου του και πόσο χαρούμενο θα το κάνει.
• Χρησιμοποιήστε τις δαχτυλικές φατσούλες ως το πρώτο αυτοσχέδιο παιχνίδι για το μωρό σας. Με αυτό τον τρόπο ενισχύετε τη συναισθηματική σας σχέση με το παιδί ενώ παράλληλα θα κινητοποιήσετε το ενδιαφέρον του μέσα από το σώμα σας, τον τόνο και τον ήχο της φωνής σας που είναι και τα πρώτα «παιχνίδια» που θα εμπιστευτεί το μωρό σας.

 2ος μήνας

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε μαζί του:

• Το μωρό σας έχει ανάγκη από χάδια και αγκαλιές. Φροντίστε να το κρατάτε πάνω σας και να του σιγοτραγουδάτε. Θα παρατηρήσετε πως θα αρχίσει να διαμαρτύρεται εάν το αφήνετε στην κούνια παρά τη θέληση του.
• Δώστε του παιχνίδια μαλακά ενώ βρίσκεται ξαπλωμένο και παρατηρήστε τον τρόπο με τον οποίο τα περιεργάζεται.
•  Εικόνες, πρόσωπα ή ακόμα ασπρόμαυρα μοτίβα τα οποία κρέμονται πάνω από το κρεβάτι του είναι ιδανικά για να το χαλαρώσουν και να του τραβήξουν το ενδιαφέρον
• Μουσικά περιστρεφόμενα παιχνίδια τα οποία μπορείτε να τα κρεμάσετε στην κούνια του μωρού και να ακούει μουσική σε διάφορες στιγμές της ημέρας.
• Αγοράστε του μασητικά παιχνίδια. Λατρεύουν να βάζουν διάφορα πράγματα στο στόμα τους!
• Μη ξεχνάτε να ενισχύετε την επικοινωνία μεταξύ σας. Του αρέσει να σας ακούει να μιλάτε.

Δραστηριότητες που χαλαρώνουν το μωρό σας:

• Τα μωρά λατρεύουν την αγκαλιά της μαμάς και το άγγιγμα της. Χαρίστε του λοιπόν απλόχερα μαγικές στιγμές χαλάρωσης μέσα από ένα ευεργετικό μασάζ. Με λίγη λοσιόν ή ειδικό λαδάκι για μωρά τρίψτε την πλατούλα απαλά. Επαναλάβετε χαλαρές κινήσεις σε όλο του το σώμα και αποφύγετε να το αγγίξετε στο πρόσωπο με λάδι.

3ος μήνας

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε μαζί του:

• Δημιουργήστε παιχνίδια μνήμης. Αλλάζετε συχνά θέση στα κρεμαστά του παιχνίδια και παρατηρήστε πως αντιδράει στις αλλαγές.
• Χρησιμοποιήστε την κουδουνίστρα για να εξασκήσετε τις ικανότητες συντονισμού του. Κουνήστε την και αφήστε να την αγγίξει. Παροτρύνετε το να την κουνήσει και επιβραβεύστε την προσπάθεια του
• Ξαπλώστε το μωρό μπρούμυτα σε μια μπάλα (π.χ. θαλάσσης) και αφού το κρατάτε γερά αφήστε την μπάλα να κυλήσει μπρος – πίσω καθώς εσείς θα βγάζετε έναν ήχο.
• Τα πάνινα βιβλία είναι σχεδιασμένα για μωρά και ιδιαίτερα ψυχαγωγικά εφόσον έχουν έντονα σχέδια και ζωηρά χρώματα. Ξαπλώστε δίπλα του και καθώς θα γυρίζετε τις σελίδες διαβάστε φωναχτά.
• Μιλάτε στο μωρό και παροτρύνετε το να σας μιμηθεί.
• Ενθαρρύνετε την ανάγκη του να εξερευνήσει δείχνοντας του διαφορετικά χρωματιστά παιχνίδια

Δραστηριότητες που διασκεδάζουν το μωρό σας:

• Οι μεταμφιέσεις είναι ένα πολύ αγαπημένο παιχνίδι που λατρεύουν όλα τα μωρά. Επιλέξτε φανταχτερά καπέλα και κάνετε αστείες γκριμάτσες στο μωρό σας. Αφήστε το να πιάσει το καπέλο και διασκεδάστε παρέα. Μπορείτε να συνοδεύσετε την δραστηριότητα με ένα χαρούμενο τραγούδι και να τραγουδήσετε και εσείς μαζί.

Ενδυνάμωση του δεσμού με το νέο σας μωρό

Τα μωρά είναι εκπληκτικά με απίστευτες δυνατότητες ανάπτυξης και θαυμαστές δυνάμεις εξέλιξης. Το νεογέννητο μωρό σας είναι έτοιμο για τις πιο σημαντικές σχέσεις της ζωής του – αυτές που θα αναπτύξει με εσάς και το σύντροφό σας. Δώστε στον εαυτό σας τον χρόνο να δείτε, να αγγίξετε και να γνωρίσετε το νέο μικρό σας πλασματάκι.

Η διαδικασία του μεγαλώματος του παιδιού θα σας γεμίσει χαρά αλλά και πάρα πολλά ερωτηματικά. Για αυτό τον λόγο έχουμε ετοιμάσει μία σειρά από χρήσιμες συμβουλές προκειμένου να σας συντροφεύσουμε και να μοιραστούμε αυτές τις μοναδικές στιγμές.

Μερικές συμβουλές και δραστηριότητες που βοηθούν το μωρό σας.
Από τις πρώτες μέρες και καθ’όλη την διάρκεια του πρώτου χρόνου είναι σημαντικό να αγκαλιάζετε το μωρό σας, να το κοιτάζετε στα μάτια και να έχετε σωματική επαφή. Με αυτό τον τρόπο το βοηθάτε:

• Να δημιουργήσει σχέση μαζί σας. Αυτός ο δεσμός θέτει το πρότυπο για όλες τις άλλες σχέσεις της ζωής του.
• Να νιώσει ασφάλεια. Η πρώτη αίσθηση ασφάλειας προέρχεται από το σίγουρο κράτημα σας τους πρώτους μήνες.
• Να αποφύγει τη δυσφορία. Έρχεται γρήγορα σε υπερδιέγερση και το άγγιγμα σας το βοηθά να ηρεμήσει.
• Να σας νιώσει κοντά. Έχει ανάγκη να ξέρει ότι βρίσκεστε κοντά για να ανταποκριθείτε στις ανάγκες του.
• Να κλαίει λιγότερο. Όταν έχει σωματική επαφή μαζί σας, θα κλαίει λιγότερο και θα δεθεί πιο γρήγορα μαζί σας.

Να νιώθει το παιδί πιο ευδιάθετο. Το παιδί νιώθει πιο χαλαρό λόγω της έκκρισης ενδοφρινών στην κυκλοφορία του αίματος που είναι υπεύθυνη για να είναι πιο ευδιάθετο και να έχει μεγαλύτερη ανοχή στον πόνο.

Συμβουλή. Ο έξω κόσμος μπορεί να αναστατώσει το μωρό σας: κάντε τις πρώτες του ώρες όσο πιο ήρεμες γίνεται με σωματική επαφή, αγγίζοντάς το απαλά και μιλώντας του χαμηλόφωνα. Επίσης, βοηθάει ο χαμηλός φωτισμός δωματίου και οι αρμονικοί ήχοι.

Σωματική επαφή. Το νεογέννητό σας ήταν ασφαλές μέσα στην κοιλιά σας για εννέα μήνες. Ο έξω χώρος και η ελευθερία της κίνησης με τη γέννηση μπορεί να του προκαλέσουν σοκ. Βοηθήστε το να αισθανθεί ασφάλεια κρατώντας το στην αγκαλιά σας και εάν είναι δυνατόν έχοντας επαφή με το δέρμα σας.

Θηλασμός. Είτε με το στήθος είτε με μπιμπερό, η ώρα που το ταΐζετε είναι ιδανική για να επικεντρωθείτε σε αυτό. Κάντε βλεμματική επαφή, ανταποκριθείτε χτυπώντας απαλά το μάγουλό του εάν σταματήσει να ρουφά και απολαύστε τον χρόνο που περνάτε μαζί.

Πατέρας. Η επαφή με το δέρμα είναι ο ιδανικός τρόπος για τον πατέρα να περάσει ήρεμες στιγμές με το νεογέννητο και να συνάψει στενή σχέση μαζί του. Είναι το αντίστοιχο με το θηλασμό για να αποκτήσει ο πατέρας μια στενή επαφή.

Ζεστό και ασφαλές. Ξαπλώνοντας πάνω σας και έχοντας επαφή με το δέρμα σας το μωρό σας προσλαμβάνει μια εξαιρετική αίσθηση καθησυχασμού. Μετά από εννιά μήνες στο κουκούλι της μήτρας, το να κουρνιάσει στο σώμα σας το βοηθά να νιώσει σιγουριά και ασφάλεια.

Εφαρμόστε τη φροντίδα καγκουρό στο μωρό σας

Το κράτημα του μωρού έχοντας επαφή με το δέρμα σας, τις ώρες και τις μέρες μετά τη γέννηση, είναι επίσης γνωστό σαν «φροντίδα καγκουρό» γιατί προσομοιάζει τον τρόπο που η μητέρα καγκουρό κουβαλά το μωρό της.

Οφέλη της στενής επαφής. Τοποθετώντας το μωρό σας στο στήθος ή την κοιλιά σας, αγγίζοντας το με γυμνό δέρμα, προωθείται η ανάπτυξη του δεσμού σας και είναι αποδεδειγμένα τα οφέλη για την πρώιμη ανάπτυξη του μωρού.

Είναι ιδανικό μετά τη γέννηση, αλλά δεν υπάρχουν χρονικοί περιορισμοί, επομένως εσείς και ο σύντροφός μπορείτε να συνεχίσετε να το κρατάτε με αυτό τον τρόπο και τις επόμενες εβδομάδες. Λειτουργεί καλύτερα εάν είστε χαλαροί και το κρατάτε με σιγουριά, αλλά απαλά το νεογέννητό σας καθώς ξαπλώνει πάνω σας. Καλύψτε την πλάτη του με μια κουβερτούλα για να το κρατήσετε ζεστό.

Η φροντίδα καγκουρό πρωτοεφαρμόστηκε και συστήθηκε για τα πρόωρα μωρά. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα πρόωρα μωρά που τα κρατούν με γυμνό δέρμα παίρνουν βάρος πιο γρήγορα και είναι πιο ικανά να ρυθμίσουν την θερμοκρασία σώματός τους.

Νευρολογικές  Κινητικές Λειτουργίες

• Ελέγχει πολύ καλά το κεφάλι σε όρθια θέση  
• Κρατάει  το κεφάλι στη μέση γραμμή  σε ύπτια θέση υποβασταζόμενο στον αέρα  
• Ελέγχει καλά το κεφάλι αν το τραβήξεις απαλά από τα δυο χέρια  από την ύπτια θέση στην καθιστή
• Εμφανίζει φυσιολογικό μυϊκό τόνο στα  πάνω και κάτω άκρα
• Κρατά για λίγα δευτερόλεπτα  κύβο που του βάζουμε στην παλάμη
• Εμφανίζει φυσιολογικό μυϊκό τόνο στα πάνω άκρα
• Εναλλάσσει  κινήσεις των άνω και κάτω ακρών ασυντόνιστα
• Μπορεί να καθίσει με ήπια υποστήριξη  για 10 δευτερόλεπτα
• Μπορεί να κρατήσει το κεφάλι του ψηλά και το στήθος του όρθιο όταν βρίσκεται μπρούμυτα στο κρεβάτι
• Μπορεί και γυρίζει από την πλάτη στο στομάχι  
• Ελέγχει πλήρως την κίνηση της κεφαλής του

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Ακολουθεί με το βλέμμα του την οριζόντια κίνηση της κουδουνίστρας
• Παρακολουθεί και προσηλώνει το βλέμμα του σε μικρά αντικείμενα σε απόσταση 30 εκ.
• Μπορεί να ξεχωρίσει τον ήχο από το καμπανάκι ή την κουδουνίστρα και να διαφοροποιήσει το βλέμμα του
• Παρατηρεί το πρόσωπο του στο καθρέπτη
• Παίζει με τα χέρια του και τα φέρνει μπροστά από το πρόσωπό του    
• Προσπαθεί να πιάσει ένα μικρό αντικείμενο

Εκφραστικές Λειτουργίες

• Παίζει με τα χέρια του και τα φέρνει μπροστά από το πρόσωπό του    
• Προσπαθεί να πιάσει ένα μικρό αντικείμενο
• Χαμογελάει και παράγει ήχους με φωνήεντα όταν βλέπει το γονιό του
• Σηκώνει τα χέρια στον γονιό για τον σηκώσει

Γνωστικές λειτουργίες

Αρχίζει το τρίμηνο της εξερεύνησης για το μωρό σας! Αναπτύσσεται και οι ικανότητες συντονισμού του βελτιώνονται. Δημιουργήστε του ερεθίσματα και παίξτε μαζί του απλά και διασκεδαστικά παιχνίδια προκειμένου να αρχίσει να κατανοεί την έννοια της δράσης-αντίδρασης.

4ος μήνας:

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το νεογέννητο σας:

• Διαβάστε του. Κρατήστε το παιδί στην αγκαλιά σας και κρατήστε το βιβλίο έτσι ώστε να μπορεί να βλέπει τις εικόνες.
• Κρατήστε το στα χέρια σας και χορέψτε μαζί αργά. Θα του αρέσει η κίνηση και η οικειότητα
• Αρχίστε να του εξηγείτε κάθε τι που κάνετε μέσα στο σπίτι. Πχ τώρα η μανούλα τακτοποιεί το δωμάτιο σου. Επίσης, όταν το μωρό ακούσει φωνές στο σπίτι πείτε του από πού προέρχονται.
• Αγοράστε του ένα παλωματάκι δραστηριοτήτων και αφήστε το να το ανακαλύψει
• Δίνετε του να ασχολείται με παιχνίδια που βγάζουν ήχους

Δραστηριότητες που ενισχύουν την εφυϊα  του νεογέννητου σας:

• Αναπτύξτε την οπτική επαφή του μωρού σας μέσα από ένα δημιουργικό παιχνίδι. Το μόνο που χρειάζεστε είναι ένας φακός και ένα σκοτεινό δωμάτιο. Κινήστε τον φακό τριγύρω στον χώρο και καθώς ρίχνετε το φως σε διάφορα αντικείμενα ονοματίζετε του τι είναι το καθένα. Επαναλάβετε την δραστηριότητα μέχρι να χάσει το ενδιαφέρον του.

5ος μήνας

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Δώστε του μαλακά παιχνίδια και θα παρατηρήσετε ότι τα βάζει στο στόμα του. Αφήστε το να τα επεξεργαστεί
• Τοποθετήστε το μπροστά σε ένα καθρέφτη. Θα αρχίσει αμέσως να χαμογελάει
• Αγοράστε του φωτεινά παιχνίδια με ήχους. Δείξτε του πως πατιέται το κουμπί ώστε να προσπαθεί και το ίδιο να το ενεργοποιεί
• Βάζετε μουσική και ενθαρρύνετε το να τραγουδάει μαζί σας
• Παίξτε μαζί του στο μπάνιο με πλαστικά παπάκια. Δημιουργήστε διαλόγους μεταξύ σας και προσπαθήστε να κάνετε το μωρό σας πρωταγωνιστή
• Τοποθετήστε χρωματιστές εικόνες στον τοίχο και μιλήστε του για τα χρώματα

6ος μήνας

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε μαζί του:

• Βοηθήστε το μωρό να κατανοήσει τη σχέση μεταξύ λέξεων & αντικειμένων. Χρησιμοποιήστε χρωματιστά αντικείμενα και μιλήστε του για τα χρώματα.
• Δώστε του να παίξει με αντικείμενα που βγάζουν ήχους και μην ξεχνάτε να του εξηγείτε τι είναι αυτό που βλέπει και ακούει
• Αναθέστε του δραστηριότητες. Αφήστε εκείνο να ανοίξει τη βρύση αντί για εσάς και δείτε πώς θα αντιδράσει όταν δει πως οι πράξεις του έχουν ένα αποτέλεσμα
• Σιγουρευτείτε ότι βρίσκεται σε ένα ασφαλές μέρος  όπως πχ πάνω σε μια κουβέρτα όταν το αφήνετε να κάθετε στο πάτωμα. Τώρα μπορεί να γυρίσει γύρω γύρω ελεύθερα εξασκώντας τα πόδια και τα χέρια του.

Δραστηριότητες που διασκεδάζουν το μωρό σας:

• Το μωρό σας έχει κατακτήσει την καθιστή θέση! Χρησιμοποιήστε το ειδικό καρεκλάκι του για μπάνιο ώστε να κάθεται μόνο του με υποστήριξη και ασφάλεια και κάνετε το μπάνιο του ευκαιρία για παιχνίδι. Γεμίστε με λίγο νερό (περίπου 5 πόντους) τη μπανιέρα του μωρού και ξεκινήστε να ρίχνετε μέσα παιχνίδια που επιπλέουν. Αρχίστε να παίζετε μαζί του και να δημιουργείτε ρόλους.

Το μωρό σας ανακαλύπτει  τον κόσμο μέσα από διαφορετικές θέσεις

Το μωρό σας έχει αρχίσει να εξελίσσεται κινητικά μπορεί και παρακολουθεί τόσο τα αντικείμενα όσο και τα φωτεινά ερεθίσματα (παιχνίδια με φωτάκια και χρώματα) με περισσότερο ενδιαφέρον και με μεγαλύτερη προσήλωση.

Ενθαρρύνετε το μωρό σας να δει το μικρόκοσμο του μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες προκειμένου να αρχίζει να κατανοεί πως φαίνονται τα ίδια αντικείμενα όταν βρίσκεται σε καθιστή θέση, σε ξαπλωτή ή και σε ημι- ανάκληση. Με κάθε αλλαγή θέσης του βρέφους του ενισχύουμε το ενδιαφέρον να προσηλωθεί στο ίδιο αντικείμενο και να το παρατηρήσει από τη νέα οπτική γωνιά. Αλλάζοντας συχνά θέση στο παιδί του ανατροφοδοτούμε το ενδιαφέρον και τη διέγερση να παρακολουθήσει τα πράγματα ξανά.

Μερικές συμβουλές και δραστηριότητες που βοηθούν το μωρό σας   

Όταν του δίνεται  την ελευθερία να κινηθεί, να φτάσει κάτι και να τεντωθεί σε διαφορετικές θέσεις, βοηθάτε το μωρό σας να :

Ενδυναμώσει διαφορετικά μέρη του σώματος του. Κάθε φορά που του αλλάζετε θέση, το μωρό σας γυμνάζει και εξασκεί διαφορετικές μυϊκές ομάδες.

Συντονίσει το σώμα του. Καθώς το μωρό σας αλλάζει θέση, δυναμώνει τον κορμό του και βελτιώνει το συντονισμό του.

Αποκτήσει καλύτερο έλεγχο της κεφαλής. Κάθε διαφορετική θέση που τοποθετείτε το μωρό σας, δίνει καινούριες πληροφορίες στον εγκέφαλο για τη θέση του σώματός και της κεφαλής και το βοηθά να βελτιώσει τον έλεγχο και την ισορροπία του από διαφορετική στάση.

Συμβουλή: Πολύ συχνά, αποφεύγουμε να βάζουμε  τα μωρά στην θέση μπρούμυτα  με αποτέλεσμα να μην έχουν την ευκαιρία να επωφεληθούν  από μια τόσο  σημαντική στάση που ενισχύει την δύναμη των χεριών και του λαιμού. Προτείνω να  συμπεριλάβετε αυτή τη θέση παιχνιδιού στην καθημερινή ρουτίνα του παιδιού σας.

Παιχνίδι σε καθιστική θέση. Στηρίξτε το μωρό σας ώστε να αποκτήσει μια σταθερή στάση. Έπειτα, δώστε του φωτεινές κουδουνίστρες με ήχο για να προσπαθήσει να τις φθάσει. Κάντε το να γύρει μπροστά ώστε να σας χτυπήσει στο χέρι με παλαμάκι ή βάλτε ένα ρούχο πάνω από τα πόδια του, ώστε να τεντωθεί για να το βγάλει. Κάθε φορά που κλίνει προς τα εμπρός, εκλεπτύνει την ισορροπία του.

Παρατήρηση και κίνηση. Δώστε στο μωρό σας αντικείμενα για να παρατηρήσει και να παίξει την ώρα που ξαπλώνει μπρούμυτα προκειμένου να διατηρήσετε το κίνητρο του να μείνει σε αυτή τη θέση. Ένα  βιβλίο ή ένας παιδικός καθρέφτης θα το καθηλώσει.  Όταν κουνάτε δίπλα του ένα παιχνίδι,  στρίψτε του το κεφαλάκι και ενθαρρύνετέ το να στραφεί προς το μέρος σας όταν το καλείτε.

Μοιραστείτε την θέα. Ξαπλώστε ανάσκελα με το μωρό σας για να δείτε πώς βλέπει τον κόσμο. Θα ενθουσιασθεί, εάν αντιγράψετε τις κινήσεις του και θα σας μιμηθεί με τη σειρά του. Ξαπλώστε σε μη συνηθισμένα μέρη, ίσως κάτω από ένα τραπέζι, τεντώνοντας ψηλά τα δάκτυλα των ποδιών για να τα αγγίξετε, ή έξω, κάτω από το ουράνιο τόξο.

Ενθαρρύνετε την κίνηση. Οι κινήσεις του μωρού σας είναι περιορισμένες όταν βρίσκεται σε ένα κάθισμα αυτοκινήτου, σε ένα παιδικό αμαξάκι ή σε μια στράτα. Εξισορροπήστε αυτή την συνθήκη προσφέροντάς του χρόνο στην αγκαλιά σας ή στο πάτωμα ώστε να είναι σε θέση να κάνει μεγάλες κινήσεις.

Νευρολογικές κινητικές Λειτουργίες

• Βάζει δύναμη για να σηκωθεί όρθιο όταν το πιάνεις από τα δύο χέρια από την ύπτια στην καθιστή θέση
• Μπορεί να κάνει επαναλαμβανόμενες συντονισμένες κινήσεις με τα χέρια και τα πόδια (κινούνται προς την ίδια φορά ταυτόχρονα)
• Χρησιμοποιεί όλη του την παλάμη για να πιάσει αντικείμενα
• Έρπεται για να μετακινηθεί μπροστά
• Μεταφέρει αντικείμενο από το ένα χέρι στο άλλο (ΚΥΒΟ)
• Κάθεται ανεξάρτητο βγάζοντας πλάγιες  προστατευτικές με τα χέρια
• Πιάνει σταφίδα με την παλάμη του
• Πιάνεται για να σηκωθεί μόνο του στην όρθια θέση μέσα σε πάρκο

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Μπορεί και παρακολουθεί αντικείμενα που πέφτουν (ΚΥΒΟ)
• Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενο (ΚΥΒΟ)
• Μπορεί να χτυπήσει αντικείμενα μεταξύ τους (κύβους)
• Τραβά ύφασμα από το πρόσωπο του  για να σε δει
• Μπορεί να αναγνωρίσει το είδωλο του στον καθρέπτη

Εκφραστικές Λειτουργίες

• Γνέφει για αντίο ή γεια σας
• Κοιτάζει με νόημα και δείχνει με το βλέμμα  τα μέλη της οικογενείας . Που είναι ο μπαμπάς;

Γνωστικές λειτουργίες

• Κτυπάει αντικείμενα πχ  παιχνίδια πάνω στο τραπέζι επαναλαμβανόμενα   
• Σηκώνει αναποδογυρισμένο φλιτζάνι
• Γυρίζει σελίδες σε βιβλίο και εστιάζει στις εικόνες  για 1-30 δευτερόλεπτα
• Κάνει παλαμάκια
• Κοιτάζει εικόνες από βιβλίο
• Εκτελεί απλή εντολή και δείχνει που είναι το φως;

Το μωρό σας  αρχίζει να γνωρίζει τον κόσμο και τις δυνατότητες του. Παρατηρεί τα πάντα, βγάζει τις πρώτες ακαταλαβίστικες του λεξούλες, στέκεται και έχει άποψη για όλα! Θα παρατηρήσετε μεγάλες αλλαγές στην διανοητική και κινητική ανάπτυξη του. Ξεκινάει το στάδιο στο οποίο θα αρχίσει να μπουσουλάει και να κινείτε γύρω γύρω από τα έπιπλα. Σιγουρευτείτε για την ασφάλεια του και φροντίστε να του δίνετε πολλαπλά ερεθίσματα.

 7ος μήνας:

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Δώστε του παιχνίδια με κύβους και σχήματα. Ενθαρρύνετε το μωρό σας να βάλει το χεράκι του ή ένα σχήμα μέσα σε ένα παιχνίδι ταξινόμησης
• Αρχίστε να του ονοματίζετε τα παιχνίδια με σχήματα
• Χρησιμοποιήστε τα χαρακτηριστικά ενός παιχνιδιού για να έρθει το μωρό σας σε επαφή με τα χρώματα. Θα πρέπει κάθε φορά που του δείχνετε ένα χρώμα να λέτε καθαρά το όνομά του
• Διαβάστε του καθημερινά. Δείξτε του εικόνες σε βιβλία και κατονομάστε τους ανθρώπους και τις εικόνες που εμφανίζονται στις ιστορίες.
• Κρύψτε μια μπάλα ή ένα άλλο αντικείμενο κάτω από μια κουβέρτα όσο σας παρακολουθεί και αφήστε τον να την βρει. Θα μάθει έτσι ότι τα αντικείμενα που δεν βλέπει δεν θα πει ότι εξαφανίζονται για πάντα.

8ος μήνας

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε μαζί του:

• Δημιουργήστε παιχνίδια με λέξεις. Φωνάζετε δυνατά την ονομασία του κάθε αντικειμένου
• Παίξτε μαζί του με τους κύβους και ενθαρρύνετε το να ταξινομήσει όλα του τα κυβάκια ξεχωριστά το κάθε σχήμα. Πχ  «τώρα θέλω να μου βάλεις στο κουτί μόνο τα στρογγυλά»
• Εξερευνήστε μαζί του κάθε νέο παιχνίδι του. Δείξτε του πώς να πατάει τα πλήκτρα και να γυρίζει σελίδες από τα βιβλία
• Τοποθετήστε δημητριακά στο δίσκο της καρέκλας που τρώει και  αφήστε τον να εξασκηθεί με το να τα παίρνει από εκεί και να προσπαθεί να τα βάλει στο στόμα του. Οι μύες των ματιών του και των χεριών του θα γίνουν πιο δυνατοί και θα ξεκινήσουν να συντονίζονται.
• Βάλτε μια μπάλα μπροστά του και κυλήστε την. Όσο μεγαλώνει και το συνηθίζει θα προσπαθήσει να κυλήσει την μπάλα πίσω προς την δική σας κατεύθυνση.

 9ος μήνας

Τι μπορεί να κάνει το μωράκι σας σε αυτή την ηλικία:

• Τα χέρια του έχουν αποκτήσει περισσότερες δεξιότητες και μπορεί να τα απλώσει για να πιάσει ένα παιχνίδι χωρίς να πέσει
• Αρχίζει να αντιλαμβάνεται τις έννοιες «μαμά» και «μπαμπάς»
• Εκφράζει τα συναισθήματα του μέσα από το κλάμα όταν κάτι δεν του αρέσει

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε μαζί του:

• Κάντε χώρο στο παιδί σας να παίξει. Δημιουργήστε του ένα ασφαλές δωμάτιο και δώστε του την άνεση να τρέξει χωρίς τον κίνδυνο να χτυπήσει
• Παίξτε μαζί του παιχνίδια μίμησης. Κάνετε μια απλή κίνηση όπως το πάτημα ενός κουμπιού και ζητήστε του να την επαναλάβει.
• Αφήστε τον να εξασκηθεί με το να πετάει από την άκρη του κρεβατιού του ή από μια ψηλή καρέκλα μαλακές μπάλες ώστε να μάθει τι συμβαίνει όταν πετάει κάτι.
• Κρύψτε μια μπάλα ή ένα άλλο αντικείμενο κάτω από μια κουβέρτα όσο σας παρακολουθεί και αφήστε τον να την βρει. Θα μάθει έτσι ότι τα αντικείμενα που δεν βλέπει δεν θα πει ότι εξαφανίζονται για πάντα.

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του νεογέννητου σας:

• Φτιάξτε ένα κουτί εκπλήξεων για το μωράκι σας! Στην ηλικία των 9 μηνών αρέσει πολύ στα μωρά η εξερεύνηση. Αρχίζουν και μπουσουλάνε. Το κουτί αυτό είναι ένα απλό χάρτινο κουτί 15x15 με καπάκι, μέσα στο οποίο μπορείτε να τοποθετήσετε ασφαλή αντικείμενα της καθημερινότητας σας. Το κουτί προκαλεί το ενδιαφέρον του παιδιού για εξερεύνηση. Πάντα μαζί με εσάς και την εποπτεία σας προκειμένου να εξασφαλίσετε εκτός από τη διασκέδαση και την ασφάλεια του μικρού σας.

Το μωρό σας εξελίσσεται και κάθεται ανεξάρτητο

Ο καλύτερος συντονισμός των κινήσεων που κατακτά κάθε μέρα το μωράκι σας το βοηθά όχι μονό στην κινητική του εξέλιξη αλλά και στο να κατανοήσει καλύτερα το περιβάλλον του. Η κίνηση του επιτρέπει την δράση αλλά και την αλληλοεπίδραση μέσα από τις δραστηριότητες. Ο κόσμος του παιχνιδιού διευρύνεται καθώς αρχίζει να κατανοεί και κάποιες βασικές αντιληπτικές  έννοιες.

Η κοινωνικοποίηση του μωρού σας

Η αντίληψη του για τον κόσμο και το περιβάλλον του αυξάνεται και ως αποτέλεσμα αυτού έρχεται η συνειδητοποίηση ότι εσείς και εκείνο είστε ξεχωριστοί – αν δεν μπορεί να σας δει, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είστε εκεί! Ανεξάρτητα από το βαθμό που το φροντίζετε και το επιβεβαιώνετε, γύρω στους 8 μήνες θα αρχίσει να βιώνει το άγχος του αποχωρισμού: θα σας δείχνει χωρίς περιστροφές πόσο δυστυχισμένο νιώθει όταν το αφήνετε μόνο του έστω και για μια στιγμή, αλλά θα ηρεμεί γρήγορα όταν επιστρέφετε. Αυτό μπορεί να είναι δυσάρεστο και για τους δυο σας, αλλά αποτελεί ένα φυσιολογικό στάδιο της κοινωνικής ανάπτυξης και μπορεί να διαρκέσει έως ότου το μωρό σας γίνει τριών χρονών.

Στους μήνες που θα ακολουθήσουν, το μωρό σας θα αντιλαμβάνεται και θα εκφράζει συνειδητά ένα μεγαλύτερο φάσμα συναισθημάτων, από τη χαρά και την ευχαρίστηση μέχρι την αναστάτωση και τη δυσφορία. Επίσης, πιθανόν να εκδηλώσει περισσότερο ενδιαφέρον για τα άλλα μωρά και να επιδιώξει την επαφή χαϊδεύοντάς τα, ακουμπώντας τα και μουρμουρίζοντάς τους. Ωστόσο, το αλληλεπιδραστικό παιχνίδι με συνομηλίκους είναι ακόμη πολύ μακριά. Παρόλα αυτά αρχίζει να εκδηλώνει το πρώτο του κοινωνικό ενδιαφέρον.

Η κινητικότητα του μωρού σας

Καθώς η δύναμη και ο μυϊκός έλεγχος του μωρού σας συνεχίζουν να εξελίσσονται, αρχίζει η συνεργασία και ο συντονισμός διαφορετικών μερών του σώματός του προκειμένου να εκτελέσει σύνθετες κινήσεις. Το επόμενο στάδιο της κινητικότητάς του είναι το μπουσούλημα, που μπορεί να μην φαίνεται τόσο απαιτητικό, αλλά όταν το δούμε πιο προσεκτικά εμπεριέχει πολλαπλές δεξιότητες: πρέπει να στηρίζει ολόκληρο τον κορμό  του πάνω στις  παλάμες του και τα γόνατα καθώς κινεί κάθε χέρι και πόδι εναλλάξ ώστε να δώσει μια κίνηση προς τα εμπρός.

Από τη στιγμή που θα μπουσουλά με αυτοπεποίθηση, ίσως αρχίσει να γραπώνεται προς τα πάνω στηριζόμενο σε έπιπλα ώστε να πάρει ώθηση για να σταθεί όρθιο- και να νιώσει μια καινούρια εμπειρία το να σταθεί μονό του στην όρθια θέση.

Ο έλεγχος των χεριών του μωρού σας

Ο τρόπος με τον όποιο το μωρό σας συνεχίζει να χειρίζεται τα χέρια του  βελτιώνεται και αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για να αποκτήσει τον έλεγχο του περιβάλλοντος και να κάνει αυτό που θέλει. Ο εκούσιος  έλεγχος των μυών των χεριών και ο συντονισμός των κινήσεων το βοηθά για να πιάσει κάτι που βλέπει όπως και άλλες  βασικές δεξιότητες όπως να τοποθετήσει, να σηκώσει και να χειριστεί μικρά αντικείμενα. Αυτές οι δεξιότητες υποβοηθιούνται από τη στιγμή που θα κατακτήσει τον συντονισμό του υπόλοιπου σώματος.

Η απόκτηση ελέγχου των μεγαλύτερων μυών βοηθά να δημιουργηθεί μια σταθερή βάση για τη διαχείριση μικρότερων κινήσεων των βραχιόνων και των χεριών ώστε να φτάσει και να αρπάξει κάτι. Η ικανότητα γύρω στους έξι με επτά μήνες να ανασηκώνεται του δίνει ένα ασφαλές υπόβαθρο ώστε να εμπλακεί στο να κατευθύνει τα χέρια του.

Από τους έξι έως τους οκτώ μήνες, θα τελειοποιήσει την ικανότητα να περνά τα αντικείμενα μεταξύ των χεριών του. Θα μπορεί να πιάσει  επίσης κάτι που βλέπει χωρίς να κοιτάζει τα χέρια του για να σιγουρευτεί ότι βρίσκονται προς την κατεύθυνση να το πάρουν.

Δεξιότητες επικοινωνίας του μωρού σας

Γύρω στους επτά με εννιά μήνες, το μωρό σας θα μπορεί να επαναλαμβάνει μερικούς από τους ήχους που θα του κάνετε. Η κατανόησή του επίσης βελτιώνεται και περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα μπορεί να καταλαβαίνει όταν του λέτε «αντίο» ή «όχι». Όσο περισσότερο επικοινωνείτε με το μωρό σας με το άγγιγμα, το βλέμμα, τις χειρονομίες, το τραγούδι και την ομιλία τόσο καλύτερη θα είναι η γλωσσική του ανάπτυξη.  Επομένως, μη νιώθετε αμήχανα να σχολιάζετε συνεχώς ό, τι βλέπει, ή να του τραγουδάτε και να φλυαρείτε καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας. Μη φοβηθείτε καθώς θα λατρέψει τους στίχους και τα νανουρίσματά σας, ανεξάρτητα από το εάν ακολουθείτε τον σωστό τόνο!

Ταυτόχρονα με την επικοινωνία μέσα από την ομιλία, το μωρό σας μαθαίνει να χρησιμοποιεί χειρονομίες για να επικοινωνήσει αλλά και να σας δείξει αυτό που θέλει. Αυτές οι κινήσεις που θα αρχίσουν να εμφανίζονται γύρω στους έξι μήνες καθώς θα αποκτά καλύτερο συντονισμό των χεριών, θα σας δίνουν επιπλέον πληροφορίες προκειμένου να βοηθηθείτε για να καταλάβετε τι θέλει. Για παράδειγμα, θα δείξει ότι είναι έτοιμο να το σηκώσετε προτάσσοντας τα χέρια του και εννέα μηνών θα χτυπά παλαμάκια για να δείξει τη χαρά του αλλά και θα αρχίσει να δείχνει – μια δεξιότητα που αυξάνει σημαντικά την ικανότητά του να επικοινωνεί μαζί σας.

Δυναμικό του εγκεφάλου που αρχίζει να μαθαίνει

Δυο βασικές γνωστικές έννοιες αρχίζει να κατανοεί το μωρό σας σε αυτή την ηλικία. Πετώντας αντικείμενα στο πάτωμα καταλαβαίνει ότι το αντικείμενο φεύγει από το χέρι του και πέφτει ή όταν κτυπάει ένα αντικείμενο βγάζει ήχο. Έτσι αντιλαμβάνεται την  έννοια του αιτίου και του αποτελέσματος: « κάνω κάτι γίνεται κάτι άλλο» . Το ίδιο χρονικό διάστημα, θα κατακτήσει την αντίληψη ότι τα αντικείμενα υπάρχουν ακόμη και εάν δεν μπορεί να τα δει. Αυτό το σημαντικό γνωστικό αναπτυξιακό επίτευγμα είναι γνωστό ως μονιμότητα του αντικειμένου και είναι ζωτικής σημασίας για να κατανοήσει το μωρό σας πως λειτουργεί ο κόσμος. Θα το παρατηρήσει όταν θα παίζετε «κούκου –ντα» ή όταν θα ψάχνει για ένα κρυμμένο παιχνίδι, ξέροντας ότι βρίσκεται κάπου εκεί.

Κινητική ενδυνάμωση. Το μωρό σας απολαμβάνει να το υποβαστάζετε καθώς κάνει εξάσκηση σε καινούριες, πιο δύσκολες κινήσεις.

Εξυπνάδα. Η κατάκτηση του συντονισμού που απαιτείται για να φέρει κοντά τα δυο του χέρια ώστε να χτυπήσει παλαμάκια θα ενθουσιάσει το μωρό σας.

Συγκέντρωση.Το μωρό σας έχει τον έλεγχο των μυών των χεριών και των δαχτύλων του ώστε να κρατήσει ακίνητο ένα βιβλίο καθώς παρατηρεί τις εικόνες.

Μπουσούλημα. Μεταξύ 8 και 10 μηνών, τα περισσότερα μωρά μαθαίνουν να μπουσουλούν – παρόλο που κάποια κινούνται με άλλους τρόπους όπως σέρνοντας το κάτω μέρος του σώματος και πηδούν το εν λόγω στάδιο. Είτε το μωρό σας μπουσουλά είτε όχι οι ασκήσεις εδάφους είναι σημαντικές για να το κρατούν σε κίνηση.

Μοιραστείτε εμπειρίες με το μωρό σας. Μιλώντας για οτιδήποτε βλέπετε  γύρο σας ενισχύετε την επικοινωνία με το μωρό σας.

Το μωρό σας είναι πλέον ένας μικρός εξερευνητής! Παρακινείται από την περιέργεια του και ξεκινάει τις πρώτες του προσπάθειες για να περπατήσει. Ξεκινήστε να του γνωρίζετε τον κόσμο και θα γίνει η καλύτερη συνοδεία σας στις εξωτερικές σας βόλτες. Να θυμάστε να του ονοματίζετε κάθε τι που του προκαλεί ενδιαφέρον και να το επιβραβεύετε όταν μαθαίνει κάτι καινούργιο ή όταν κάνει κάτι καλά.

10ος μήνας:

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Ξεκινήστε μαζί του παιχνίδια με λεξούλες. Βρείτε λέξεις από κάθε αρχικό της αλφαβήτας με αντικείμενα που βρίσκονται μέσα στον χώρο σας. Σκοπός δεν είναι να μάθει τα γράμματα αλλά να διευρύνετε τις γνώσεις του.
• Μιλήστε του για τα σχήματα μέσα από τα αντικείμενα της καθημερινότητας σας. Πχ δες το πιατάκι σου, έχει το σχήμα του κύκλου
•  Παίξτε μαζί του κρυφτό. Αρχίστε να του κρύβετε τα παιχνίδια και να το ρωτάτε που νομίζει ότι βρίσκεται το κάθε ένα
• Ξεκινήστε κάθε φορά που του δίνετε κάτι να του λέτε και τον αριθμό του. Πχ πάρε 2 κυβάκια. Έτσι το παιδί σας θα αρχίσει να μαθαίνει σιγά σιγά σημαντικές απλές έννοιες
• Φτιάξτε ένα τούνελ-ένα σεντόνι πάνω από μερικές καρέκλες ή ένα κενό ανάμεσα στον τοίχο και στη πλάτη του καναπέ και ενθαρρύνετέ το να μπουσουλίσει διαμέσου αυτού

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του παιδιού σας:

• Κάνετε μαζί την πρώτη ηχογράφηση του παιδιού σας. Πέρα από το ότι είναι διασκεδαστικό είναι και ένα όμορφο αναμνηστικό και για τους δύο σας. Επιλέξτε τη συσκευή που θέλετε να γίνει η ηχογράφηση και ξεκινήστε να κάνετε αστείους ήχους. Παροτρύνετε το παιδί σας να σας μιμηθεί και όταν τελειώσετε πατήστε το κουμπί της επανάληψης, ώστε να ακούσετε τι γράφτηκε

11ος μήνας

 Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Παροτρύνετε το μωρό σας να ανακαλύψει όλους τους χώρους του σπιτιού σας και μη τα περιορίζετε σε δωμάτια που θεωρείται ότι είναι ασφαλή. Πάντα με την παρουσία σας δώστε του την ευκαιρία να εξερευνήσει παίζοντας.
• Το μωρό σας έχει αρχίσει ήδη να λέει τις πρώτες του λεξούλες και εσείς είναι καλό να αρχίσετε να ενθαρρύνετε και να του διευρύνετε τους τρόπους επικοινωνίας. Δείξτε του το τηλέφωνο και κάνετε πως τηλεφωνείτε σε κάποιο φίλο σας. Ενθαρρύνετε το μωρό σας να κάνει το ίδιο και παρακολουθήστε την πρώτη του συζήτηση!
• Χρησιμοποιήστε παιχνίδια με ήχους. Μάθετε του τον ήχο που παράγει το κάθε αντικείμενο και αφήστε το να επαναλάβει τη διαδικασία για όσο το θεωρεί διασκεδαστικό
• Βάλτε του στο πάτωμα αντικείμενα διαφορετικού μεγέθους και παροτρύνετε το να τα στοιβάξει από το μεγαλύτερο στο μικρότερο. Βοηθήστε το και περιγράψτε του το καθένα ξεχωριστά
• Κυλήστε μια μπάλα προς το μέρος του και ενθαρρύνετε το να δοκιμάσει να την κυλήσει πίσω σε εσάς

Ένα όμορφο νανούρισμα για το μωρό σας:

• Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο και χαλαρωτικό από το γλυκό νανούρισμα του γονέα! Ένα παραδοσιακό τραγουδάκι προτού το μωρό σας κοιμηθεί:

«Κοιμήσου με τη ζάχαρη και ξύπνα με το μέλι και νίψου με το κρύο νερό που πίνουν οι Αγγέλοι»

12ος μήνας

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Δεν υπάρχει καλύτερο παιχνίδι για τα παιδιά σε αυτή την ηλικία από το "κάνε το μόνος σου!" Δείχνετε εμπιστοσύνη ότι θα τα καταφέρει και ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει πράγματα χωρίς τη βοήθεια σας. Επιβραβεύστε την προσπάθεια του και ενισχύστε τον ενθουσιασμό του
• Φτιάξτε ένα πύργο από τουβλάκια και αφήστε το να το γκρεμίσει
• Χρησιμοποιήστε κύπελλα σε διαφορετικά μεγέθη τα οποία θα μπορούν να μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο
• Συνοδεύστε μετά από κάθε προσπάθεια του έναν ήχο ή ένα χειροκρότημα. Με αυτό τον τρόπο θα ενισχύετε μέσα από ένα διασκεδαστικό τρόπο την αυτοπεποίθηση του
• Δώστε του παιχνίδια-στηρίγματα ώστε να ενισχύετε την ισορροπία καθώς και τον συντονισμό των κινήσεων του

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του παιδιού σας:

• Φτιάξτε το πρώτο οχυρό στο παιδί σας! Τα μικρά παιδιά αναζητούν πάντα ένα χώρο που τους προκαλεί ασφάλεια και τους εξάπτει την φαντασία και τη δημιουργικότητα για παιχνίδι. Καλύψτε ένα χώρο-αντικείμενο που θεωρείτε κατάλληλο με σεντόνια γύρω γύρω και αφήστε ένα άνοιγμα για πόρτα. Βεβαιωθείτε ότι το μωρό σας δεν φοβάται και δώστε του την ευκαιρία να ανακαλύψει το νέο του χώρο!

Το μωρό σας είναι πλέον ένας μικρός εξερευνητής! Παρακινείται από την περιέργεια του και ξεκινάει τις πρώτες του προσπάθειες για να περπατήσει. Ξεκινήστε να του γνωρίζετε τον κόσμο και θα γίνει η καλύτερη συνοδεία σας στις εξωτερικές σας βόλτες. Να θυμάστε να του ονοματίζετε κάθε τι που του προκαλεί ενδιαφέρον και να το επιβραβεύετε όταν μαθαίνει κάτι καινούργιο ή όταν κάνει κάτι καλά.

10ος μήνας:

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Ξεκινήστε μαζί του παιχνίδια με λεξούλες. Βρείτε λέξεις από κάθε αρχικό της αλφαβήτας με αντικείμενα που βρίσκονται μέσα στον χώρο σας. Σκοπός δεν είναι να μάθει τα γράμματα αλλά να διευρύνετε τις γνώσεις του.
• Μιλήστε του για τα σχήματα μέσα από τα αντικείμενα της καθημερινότητας σας. Πχ δες το πιατάκι σου, έχει το σχήμα του κύκλου
•  Παίξτε μαζί του κρυφτό. Αρχίστε να του κρύβετε τα παιχνίδια και να το ρωτάτε που νομίζει ότι βρίσκεται το κάθε ένα
• Ξεκινήστε κάθε φορά που του δίνετε κάτι να του λέτε και τον αριθμό του. Πχ πάρε 2 κυβάκια. Έτσι το παιδί σας θα αρχίσει να μαθαίνει σιγά σιγά σημαντικές απλές έννοιες
• Φτιάξτε ένα τούνελ-ένα σεντόνι πάνω από μερικές καρέκλες ή ένα κενό ανάμεσα στον τοίχο και στη πλάτη του καναπέ και ενθαρρύνετέ το να μπουσουλίσει διαμέσου αυτού

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του παιδιού σας:

• Κάνετε μαζί την πρώτη ηχογράφηση του παιδιού σας. Πέρα από το ότι είναι διασκεδαστικό είναι και ένα όμορφο αναμνηστικό και για τους δύο σας. Επιλέξτε τη συσκευή που θέλετε να γίνει η ηχογράφηση και ξεκινήστε να κάνετε αστείους ήχους. Παροτρύνετε το παιδί σας να σας μιμηθεί και όταν τελειώσετε πατήστε το κουμπί της επανάληψης, ώστε να ακούσετε τι γράφτηκε

11ος μήνας

 Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Παροτρύνετε το μωρό σας να ανακαλύψει όλους τους χώρους του σπιτιού σας και μη τα περιορίζετε σε δωμάτια που θεωρείται ότι είναι ασφαλή. Πάντα με την παρουσία σας δώστε του την ευκαιρία να εξερευνήσει παίζοντας.
• Το μωρό σας έχει αρχίσει ήδη να λέει τις πρώτες του λεξούλες και εσείς είναι καλό να αρχίσετε να ενθαρρύνετε και να του διευρύνετε τους τρόπους επικοινωνίας. Δείξτε του το τηλέφωνο και κάνετε πως τηλεφωνείτε σε κάποιο φίλο σας. Ενθαρρύνετε το μωρό σας να κάνει το ίδιο και παρακολουθήστε την πρώτη του συζήτηση!
• Χρησιμοποιήστε παιχνίδια με ήχους. Μάθετε του τον ήχο που παράγει το κάθε αντικείμενο και αφήστε το να επαναλάβει τη διαδικασία για όσο το θεωρεί διασκεδαστικό
• Βάλτε του στο πάτωμα αντικείμενα διαφορετικού μεγέθους και παροτρύνετε το να τα στοιβάξει από το μεγαλύτερο στο μικρότερο. Βοηθήστε το και περιγράψτε του το καθένα ξεχωριστά
• Κυλήστε μια μπάλα προς το μέρος του και ενθαρρύνετε το να δοκιμάσει να την κυλήσει πίσω σε εσάς

Ένα όμορφο νανούρισμα για το μωρό σας:

• Δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο και χαλαρωτικό από το γλυκό νανούρισμα του γονέα! Ένα παραδοσιακό τραγουδάκι προτού το μωρό σας κοιμηθεί:

«Κοιμήσου με τη ζάχαρη και ξύπνα με το μέλι και νίψου με το κρύο νερό που πίνουν οι Αγγέλοι»

12ος μήνας

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Δεν υπάρχει καλύτερο παιχνίδι για τα παιδιά σε αυτή την ηλικία από το "κάνε το μόνος σου!" Δείχνετε εμπιστοσύνη ότι θα τα καταφέρει και ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει πράγματα χωρίς τη βοήθεια σας. Επιβραβεύστε την προσπάθεια του και ενισχύστε τον ενθουσιασμό του
• Φτιάξτε ένα πύργο από τουβλάκια και αφήστε το να το γκρεμίσει
• Χρησιμοποιήστε κύπελλα σε διαφορετικά μεγέθη τα οποία θα μπορούν να μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο
• Συνοδεύστε μετά από κάθε προσπάθεια του έναν ήχο ή ένα χειροκρότημα. Με αυτό τον τρόπο θα ενισχύετε μέσα από ένα διασκεδαστικό τρόπο την αυτοπεποίθηση του
• Δώστε του παιχνίδια-στηρίγματα ώστε να ενισχύετε την ισορροπία καθώς και τον συντονισμό των κινήσεων του

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του παιδιού σας:

• Φτιάξτε το πρώτο οχυρό στο παιδί σας! Τα μικρά παιδιά αναζητούν πάντα ένα χώρο που τους προκαλεί ασφάλεια και τους εξάπτει την φαντασία και τη δημιουργικότητα για παιχνίδι. Καλύψτε ένα χώρο-αντικείμενο που θεωρείτε κατάλληλο με σεντόνια γύρω γύρω και αφήστε ένα άνοιγμα για πόρτα. Βεβαιωθείτε ότι το μωρό σας δεν φοβάται και δώστε του την ευκαιρία να ανακαλύψει το νέο του χώρο!

Το πολυάσχολο μωρό σας

Το μωρό σας είναι στον προθάλαμο της νηπιακής ηλικίας – εργάζεται σκληρά για να αναπτύξει τις δεξιότητες που χρειάζεται για να περπατήσει, να μιλήσει και να ελέγξει τον κόσμο του με μεγαλύτερη άνεση. Προσφέροντάς του άφθονα τον έπαινο και την ενθάρρυνση θα του δώσετε την αυτοπεποίθηση να δοκιμάσει καινούρια πράγματα.

Το κοινωνικό σας μωρό

Μέχρι την ηλικία του ενός έτους, το μωρό σας θα αρχίσει να δείχνει αυξημένο ενδιαφέρον για τον ευρύτερο κοινωνικό κύκλο, παρόλο που θα παίζει ακόμη μόνο του, όταν θα είναι παρέα με άλλα παιδιά. Ίσως να τα κοιτάζει από απόσταση και να μιμείται το παιχνίδι τους.

Το μωρό στο τέλος του πρώτου του χρόνου θα αποζητά να γίνεται όλο και πιο ανεξάρτητο και θα θέλει να εξερευνήσει τα πάντα. Ωστόσο, θέλει να ξέρει ότι βρίσκεστε κοντά του για να νιώσει ασφάλεια να φύγει από δίπλα σας. Παρόλη την νέα του αυτονομία, θα συνεχίσει να απολαμβάνει τις καθιερωμένες του ρουτίνες που το βοηθούν να νιώθει ασφάλεια και σταθερότητα.

Ο συναισθηματικός του κόσμος εξελίσσεται, επίσης. Αναγνωρίζει καλύτερα τα δικά του συναισθήματα καθώς και αυτά των άλλων και στους 12 μήνες, θα αρχίσει να είναι πιο εκφραστικό, προσφέροντας φιλιά ή σπρώχνοντάς σας μακριά όταν νιώθει το αντίθετο.

Η κατανόηση του εαυτού του αναπτύσσεται και αρχίζει να κατανοεί τους δεσμούς  με τους άλλους, παρόλο που δεν αντιλαμβάνεται πλήρως τη δική του συμπεριφορά.

Μπαίνοντας σε κίνηση

Γύρω στους εννιά με δέκα μήνες, το μωρό σας θα έχει προφανώς αναπτύξει την ικανότητα να στέκεται όρθιο ενώ στηρίζεται και ίσως αρχίσει να περπατά πλάγια ή να περιφέρεται στο δωμάτιο ακουμπώντας στα έπιπλα. Αυτό είναι ένας προάγγελος των πρώτων του αυτόνομων βημάτων – ένα στάδιο ανάπτυξης που τόσο περιμένατε. Ενώ κάποια καταφέρνουν να περπατήσουν μέχρι 12 μηνών, τα περισσότερα τείνουν να το επιτυγχάνουν μεταξύ 11 και 15 μηνών. Να γνωρίζετε, ωστόσο, ότι η μετάβαση από τα πρώτα του δειλά βήματα μέχρι το σταθερό βάδισμα μπορεί να είναι σταδιακή και μερικές φορές διαρκεί αρκετές εβδομάδες.

Ακόμα και όταν το μωρό σας βρίσκετε καθισμένο για πολύ χρόνο σε καθίσματα αυτοκινήτου, καρεκλάκια ή στο καρότσι δώστε του την ευκαιρία για δράση. Μέσα από δραστηριότητες και παιχνίδια θα ενισχυθούν τόσο οι κινητικές όσο και οι γνωστικές δεξιότητες.

Έλεγχος χεριών

Είναι σε αυτή την ηλικία που το μωρό σας φτάνει το σημαντικό ορόσημο του να είναι ικανό να ελέγχει τις λεπτές κινήσεις «τανάλιας» με τα δάχτυλά του και μέχρι τους 12 με 15 μήνες θα έχει τελειοποιήσει την ικανότητά του να κρατά αντικείμενα με δάχτυλα και τον αντίχειρα. Αυτή η ικανότητα ανοίγει πληθώρα νέων μαθησιακών ευκαιριών καθώς τώρα μπορεί να πιάσει και να κρατήσει ένα κουτάλι, μια βούρτσα ή ένα χοντρό μαρκαδόρο.

Στους επόμενους μήνες το μωρό σας θα κατευθύνει με μεγάλη ακρίβεια τα χέρια του για να πιάσει και να σηκώσει μικρά και μεγάλα αντικείμενα.

Χειρονομίες. Το μωρό σας πράγματι καταπιάνεται με καινούργιες χειρονομίες και νεύματα. Το να δείχνει και να τεντώνεται είναι δημοφιλείς χειρονομίες αυτό το χρονικό διάστημα και το μωρό σας θα τις χρησιμοποιεί πιο συχνά προκειμένου να το βοηθήσουν να σας μεταδώσει το μήνυμα και τις ανάγκες του.

Μεγέθη και σχήματα. Να βλέπει, να αισθάνεται και πειραματίζεται με τα σχήματα και τα μεγέθη είναι βασικό καθώς το νήπιό σας μαθαίνει πως τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά ή να «ταιριάζουν» μαζί. Παζλ και παιχνίδια με ενσφηνώματα το βοηθούν να κατανοήσει αυτές τις έννοιες.

Δεξιότητες επικοινωνίας

Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του μωρού σας σε αυτά τα πρώτα χρόνια ζωής είναι η κατάκτηση της ομιλίας. Όσο πιο πολύ επικοινωνείτε μαζί του μέσω του αγγίγματος, του βλέμματος, των χειρονομιών, του τραγουδιού και της ομιλίας τόσο καλύτερη είναι η γλωσσική του ανάπτυξη. Μέχρι 10 μηνών, θα τοποθετεί μαζί δύο ήχους, όπως «α-γκού» και μέχρι 12 μηνών, θα σας ευχαριστήσει φωνάζοντας σας «μαμά» ή «μπαμπά» και συνήθως θα χρησιμοποιεί δύο με έξι λέξεις που θα μπορείτε να αναγνωρίσετε.

Οι δεξιότητες ακρόασής του βελτιώνονται επίσης. Μαθαίνει να περιμένει για την αντίδρασή σας, γεγονός που το βοηθάει να συλλάβει την έννοια της διαδοχής της σειράς. Η κατανόησή του βελτιώνεται σταθερά και έως 12 μηνών θα ανταποκρίνεται σε απλές οδηγίες ή απαιτήσεις όπως «χτύπα παλαμάκια». Επιπλέον, η αναπτυγμένη του πλέον αυτοπεποίθηση στη χρήση χειρονομιών και κινήσεων όπως το να γνέφει «γεια» σημαίνει ότι μπορεί να ξεκινήσει πραγματικά να γίνεται κατανοητό.

Δυναμικό του εγκεφάλου που αρχίζει να μαθαίνει

Το μωρό σας συλλαμβάνει έννοιες όπως «μέσα» και «έξω», που με τη σειρά τους το βοηθούν να κατανοήσει τις σχετικές θέσεις των αντικειμένων και των προσώπων καθώς επίσης το βοηθούν να ενισχύσει την κατανόηση της μονιμότητας του αντικειμένου. Αναπτύσσει επίσης την αίσθηση των διαφορετικών ιδιοτήτων των αντικειμένων από τις υφές μέχρι τα μεγέθη και με τη βοήθειά σας ίσως αρχίσει να κάνει συγκρίσεις. Το φανταστικό παιχνίδι αρχίζει να αναδύεται τώρα και θα συνεχίσει να εξελίσσεται, ανοίγοντας έναν καινούριο κόσμο για το παιχνίδι του μωρού σας.

Δραστηριότητες διέγερσης. Το υπερβολικά ενεργό μωρό σας θα λατρέψει τα καταπληκτικά καινούργια περιβάλλοντα. Μια μέρα έξω, όπως μια βόλτα στη θάλασσα, θα είναι μια ώθηση για τις αισθήσεις του και θα ανταποκριθεί στο νέο του αίσθημα για περιπέτεια και εξερεύνηση.

Διασκέδαση με βιβλία. Καθώς τα δάχτυλα και τα χέρια του μωρού σας γίνονται πιο επιδέξια στο χειρισμό παιχνιδιών και βιβλίων, θα αναδυθεί η πρόκληση να ανοιγοκλείνει βιβλία και θα ανταμειφθεί από την «έκπληξη» που θα ανακαλύψει ακούγοντας το πλατάγιασμα των σελίδων.

Στέκεται υποστηριζόμενο. Γύρω στους 10 μήνες το μωρό σας θα αρχίσει να σηκώνεται κρατώντας τα έπιπλα και να στέκεται. Βοηθήστε την εξάσκηση κρατώντας το από τα χέρια για να το σταθεροποιήσετε. Σύντομα θα αρχίσει να περιφέρεται γύρω από τα έπιπλα.

Νευρολογικές  κινητικές Λειτουργίες

• Κάνει βήματα υποβασταζόμενο από το ένα χέρι
• Μπορεί και περπατάει μόνο του   
• Μπορεί να τρέξει 5 μέτρα χωρίς να πέσει
• Χρησιμοποιεί τριπολική λαβή για να βγάλει ενσφήνωμα από πάζλ
• Μπορεί να ανοίξει ένα στρογγυλό κουτάκι (πχ. δακτυλιδιού )
• Μπορεί να μιμηθεί τη γραμμή μολυβιού

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Μπορεί να αναγνωρίσει  και να δείξει δυο ζωάκια -  γάτα και σκύλος
• Μπορεί να δείξει που είναι τα δικά του μάτια αλλά και των άλλων
• Μπορεί να τοποθετήσει 4 κρίκους με σειρά μεγέθους

Εκφραστικές Λειτουργίες

• Μπορεί να πει μαμά- μπαμπά
• Εκτελεί απλή εντολή: χάιδεψε τη κούκλα  

Γνωστικές λειτουργίες

• Μπορεί να μιμηθεί γραμμή με κραγιόν
• Μπορεί να πιάσει τρισδιάστατο στρογγυλό ενσφήνωμα και να το τοποθετήσει μέσα στην τρύπα

Αυτοεξυπηρέτηση

• Μπορεί να πιεί νερό από ποτήρι με στόμιο  
• Μπορεί να πιάσει κομματάκια φαγητού και να τα φάει μόνο του

Το μωρό σας στην ηλικία των 12-15 μηνών είναι ικανό να καταλαβαίνει όλο και περισσότερα πράγματα. Θυμηθείτε ότι όσο περισσότερο του μιλάτε τόσο πιο έξυπνο θα γίνει. Βρίσκεται στο στάδιο όπου αρχίζει να κινείται πολύ περισσότερο και να εκφράζει τα συναισθήματα του. Χρησιμοποιήστε παιχνίδια που του προσφέρουν στήριξη στα πρώτα του βήματα και του τονίζουν την αυτοπεποίθηση του.

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Δημιουργήστε παιχνίδια αντίληψης! Επισημάνετε πως αλλάζει η ταχύτητα και ο ήχος του παιχνιδιού. Παροτρύνετε το να σπρώχνει διάφορα αντικείμενα άλλοτε αργά και άλλοτε πιο γρήγορα
• Παίξτε με τους αριθμούς! Καθώς ανεβαίνει τα σκαλοπάτια αρχίστε να τα μετράτε και να το επιβραβεύεται κάθε φορά που φτάνει στην κορυφή. Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται τις γνώσεις του, δεν προσπαθείτε να του μάθετε τους αριθμούς
• Δώστε του ένα αρκουδάκι και αφήστε το να εκφράσει τα συναισθήματα του. Παρατηρήστε τι κάνει όταν είναι θυμωμένος ή αντίστροφα όταν έχει θετική διάθεση. Ενισχύστε του την ανάγκη να εκφράζει πως νιώθει
• Βρείτε μεγάλα κουτιά για να σκαρφαλώνει για να μπει και να βγει από το κουτί
• Αφήστε το να βοηθήσει στις δουλειές, όπως να σπρώξει το καροτσάκι και να βγάλει τα παπούτσια του
• Δείξτε του διάφορες φωτογραφίες και μιλήστε του για αυτές
• Διαβάστε βιβλία «αγγίζω και αισθάνομαι» και αφήστε το να ανακαλύψει την ιστορία παράλληλα με τις διαφορετικές αισθήσεις
• Βάλτε το να σπρώχνει διάφορα αντικείμενα μέσα στο σπίτι και με αυτό τον τρόπο θα ενθαρρύνετε την ισορροπία του
• Καθίστε σιωπηλά για να ακούσετε ήχους. Διακρίνετε τους διαφορετικούς ήχους και εξηγήστε από πού προέρχεται ο καθένας
• Αφήστε το να αδειάζει και να γεμίζει δοχεία
• Δώστε στο παιδί σας  χρόνο για να παίξει έξω από το σπίτι. Αφήστε το να τρέξει και να παίξει. Μπαίνοντας και βγαίνοντας μέσα από μεγάλα κουτιά είναι το αγαπημένο τους παιχνίδι. Θυμηθείτε να τον προσέχετε καλά  γιατί μπορεί να μετακινηθεί πολύ γρήγορα

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του μωρού σας:

• Όπως του βάζετε τα ρούχα του, ονομάστε ξεχωριστά κάθε ρούχο όπως: κάλτσες, πουκάμισο, παντελόνι κτλ. Αφού περάσουν μερικές ημέρες απλώστε τα ρούχα αυτά στο πάτωμα μπροστά του και ζητήστε του να σας δίνει αυτό που του λέτε. Επαναλάβετε το ίδιο και στο μπάνιο του, αφού του ονομάσετε όλα τα παιχνίδια στην μπανιέρα, ζητήστε του να σας δώσει ένα συγκεκριμένο. Δώστε αστεία ονόματα ώστε να προκαλούν το ενδιαφέρον του παιδιού για παιχνίδι

Κοινωνικοποίηση

Χειρονομίες γκριμάτσες και μίμηση

Ένα σημαντικό στάδιο πριν την έναρξη του λόγου και της ομιλίας είναι η επικοινωνία μέσα από χειρονομίες και γκριμάτσες. Αυτό το στάδιο ανάπτυξης θεωρείται πολύ σημαντικό γιατί μας δείχνει δυο πράγματα ότι το μωρό μας μπορεί και κατανοεί τον λόγο τον ενηλίκων και δεύτερον εξίσου σημαντικο, μας δείχνει την διάθεση του να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του.

Η  χειρονομίες, οι γκριμάτσες και η μίμηση αποτελούν σημαντικά αναπτυξιακά στάδια  γιατί μέσω αυτών των ικανοτήτων το παιδί  σας μαθαίνει  να επικοινωνεί δείχνοντας σας τι θέλει ενώ παράλληλα αναπαράγει σκηνές μέσα από την καθημερινότητα του.

Είστε το πιο σημαντικό πρότυπο ρόλου του μωρού σας. Για αυτό θα θέλει να μιμηθεί ό, τι λέτε και κάνετε. Το οδηγείται στην μίμηση από την επιθυμία να γίνει όπως εσείς. Αρχίζει να μαθαίνει και συνεχώς παρατηρεί και κάνει εξάσκηση στο πώς θα σχετίζεται με τους άλλους ανθρώπους, πώς θα εκτελεί τις δραστηριότητες και πώς θα  σας ευχαριστεί.

Μερικές χρήσιμες δραστηριότητες βοηθούν το μωρό σας να ανάπτυξει την μίμηση

Όταν δίνετε ευκαιρίες στο μωρό σας για να σας μιμηθεί και να παίξει οικείες σκηνές, το βοηθάτε να:

• Παρατηρήσει πώς οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο. Μαθαίνει για τις σχέσεις βλέποντας πώς σχετίζεστε εσείς με τους άλλους.
• Εξασκήσει τις κοινωνικές του δεξιότητες. Οι κοινωνικές καταστάσεις μπορεί να είναι περίπλοκες. Το φανταστικό παιχνίδι βοηθά το νήπιό σας να κάνει εξάσκηση σε ρόλους και κοινωνικές συμπεριφορές.
• Νιώσει κοντά σας. Το καθρέφτισμα της συμπεριφοράς σας επιτρέπει στο μωρό σας να διατηρήσει το δεσμό του μαζί σας.
• Κάνει εξάσκηση σε νέες συμπεριφορές. Το να βλέπει και εν συνεχεία να μιμείται είναι ένας καλός τρόπος για το μωρό σας να μάθει.

Συμβουλή. Τα πρώτα χρόνια είναι σημαντικά γιατί το παιδί σας θα βάλει τα θεμέλια για την νοητική αλλά και την συναισθηματική του εξέλιξη. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το μωρό σας θα μάθει περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ζωής του.

Άσε με να σε βοηθήσω. Το μωρό σας θέλει να συμμετέχει σε όσα κάνουν οι ενήλικες. Θα λατρέψει την κοινωνική ατμόσφαιρα της κουζίνας. Δώστε του ένα μπολ με το μείγμα για κέικ να ανακατέψει πριν το ψήσετε ή αφήστε το να σας βοηθήσει να λιώσετε πατάτες.

Βγάζει φωτογραφίες. Το μωρό σας θα νιώσει περήφανο όταν βγάζει φωτογραφίες όπως εσείς. Οδηγείστε τα χέρια του στα κουμπιά, εν συνεχεία ποζάρετε καθώς τραβά. Κοιτάξτε και μιλήστε για τις φωτογραφίες αμέσως μετά προκειμένου να ολοκληρώσει την εμπειρία.

Παιχνίδι ρόλων. Δώστε στο μωρό σας παιχνίδια που το βοηθούν να μιμηθεί τις πράξεις σας. Θα κάνει εξάσκηση στις κοινωνικές του δεξιότητες καθώς κρατά το «ψεύτικο» τηλέφωνο και συνομιλεί, ή θα κάνει πρακτική άσκηση όταν θα βάλει το αρκουδάκι του στην κούνια ή θα ανακατέψει με το κουτάλι.

Κηπουροί. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για συνεργασία όταν εργάζεστε μαζί σε εξωτερικούς χώρους. Πάρτε του ένα φτυαράκι ώστε να σκάβει μαζί σας ή ζητήστε τη βοήθειά του να ποτίσετε τα φυτά ή δώστε του το σφουγγάρι να πλύνει το αυτοκίνητο.

Κάντε διασκέδαση τις δουλειές του σπιτιού. Μετατρέψτε τις αγγαρείες του νοικοκυριού σε ώρα για παιχνίδι, βάζοντας μουσική ή παιδικά τραγούδια ή τραγουδήστε καθώς καθαρίζετε. Το μωρό σας μπορεί να συμμετέχει με το δικό του ξεσκονόπανο ή τη σκούπα του όπως εσείς ή μοιραστείτε τις δουλειές.

Δώστε το καλό παράδειγμα. Γίνετε ένα καλό πρότυπο ρόλου.

Το μωρό σας βλέπει κάθε σας κίνηση και αντιγράφει τη συμπεριφορά σας, τη γλώσσα καθώς και τον τρόπο που σχετίζεσθε με τους άλλους. Το να είστε πρότυπό ρόλου για αυτό είναι μεγάλη ευθύνη, αλλά είναι επίσης και μια καλή ευκαιρία να του μεταδώσετε τον καλύτερό σας εαυτό.

Κοινωνικές δεξιότητες. Όταν είστε θερμοί και σέβεστε τους άλλους, το μωρό σας θα μιμηθεί αυτή τη συμπεριφορά. Αν λέτε συχνά «παρακαλώ» και «ευχαριστώ», είναι πιο πιθανό να αποκτήσει καλούς τρόπους επίσης, καθώς εξελίσσονται οι κοινωνικές του δεξιότητες.

Διαφορές φύλου. Το νήπιο σας μπορεί να σας πει τη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών και είναι δεινός παρατηρητής της συμπεριφοράς και των δυο.  Το πώς λειτουργείτε και το πώς είναι ο ρόλος σας στο σπίτι θα επηρεάσει το πώς βλέπει τις υποχρεώσεις ανδρών και γυναικών.

Γλώσσα. Το νήπιο σας ρουφά σαν σφουγγάρι τις καινούριες λέξεις και θα επιλέξει όρους και φράσεις που χρησιμοποιείτε συνήθως. Οτιδήποτε λέτε, συλλογιστείτε πώς θα ακούγεται όταν θα βγαίνει από το στόμα του τους επόμενους μήνες.

Ενδιαφέροντα και ασχολίες. Το ενδιαφέρον που δείχνετε ως οικογένεια σε δραστηριότητες ανοιχτών χώρων, αθλήματα, ταινίες, θέατρο ή πολιτιστικά δρώμενα, όλα αυτά βοηθούν να διαμορφώσει το νήπιο σας τις μελλοντικές του προτιμήσεις.

Κινητικές Λειτουργίες  - Αδρή- λεπτή κίνηση

• Μπορεί να σκαρφαλώσει και να ανέβει σε καρέκλα ύψους 50 πόντων
• Μπορεί να κλωτσήσει μπάλα 35 εκ. περιμέτρου
• Ανεβαίνει ίσια  τρία σκαλιά 17 εκ.  υποβασταζόμενο από τα δύο χέρια
• Μπορεί να βάλει μια πρόκα στη βάση
• Μπορεί να ανοίξει μπουκαλάκι και να βγάλει έξω ένα αντικείμενο   
• Μπορεί να βάλει καρφάκι σε έναν πίνακα με διπολική λαβή

Αυτοεξυπηρέτηση

• Προσπαθεί να φάει μόνο του ένα γιαούρτι χρησιμοποιώντας το κουτάλι
• Μπορεί να σκουπίσει τα χέρια του με πετσέτα

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Μπορεί να τοποθετήσει σε ένα πάζλ σχήματα στρογγυλά και τετράγωνα
• Κατανοεί  και εκτελεί  απλές εντολές . Π.χ.  Βάζουμε τρία αντικείμενα μπροστά στο παιδί *κούκλα, αυτοκινητάκι και κουτάλι και του λέμε «δώσε μου την κούκλα»

Εκφραστικές Λειτουργίες

• Μιμείται τη χρήση οδοντόβουρτσας  (πάρε την βούρτσα να πλύνεις τα δόντια της κούκλας)
• Μιμείται χρήσεις κουταλιού (πάρε το κουτάλι να ταΐσεις την κούκλα)
• Μπορεί να μιμηθεί ήχους. Πως κάνει η γάτα ; Πως κάνει ο σκύλος;

Γνωστικές λειτουργίες

• Μπορεί να δείξει την γάτα, τα παπούτσια και τα μάτια του   
• Μπορεί να δείξει μέρη σώματος σε μία κούκλα όπως μάτια , μαλλιά, μύτη, κ.α.
• Μπορεί να βγάλει σφαιρίδιο από μπουκάλι
• Μπορεί να δείξει ένα  μεγάλο δέντρο
• Μπορεί να κάνει ταύτιση ίδιου χρώματος (δώσε μου ένα ίδιο κόκκινο)
• Δείχνει τα χέρια και τα πόδια του

Ξεκινάει η ηλικία όπου το παιδί σας θα κάνει πολλά πράγματα για πρώτη φορά. Μην εκπλαγείτε αν το δείτε να περπατάει ή αν αρθρώσει τις πρώτες του λεξούλες! Αφιερώστε του χρόνο για παιχνίδι και επιβραβεύετε το κάθε φορά που κάνει μια καλή πράξη. Σε αυτή την ηλικία έχει ανάγκη να νιώσει ικανό και εμείς οφείλουμε να του δίνουμε συνεχώς κίνητρα για να μας το αποδείξει. Θυμηθείτε ότι το μωρό σας τώρα προχωράει μακριά από την βρεφική ηλικία και κάνει τα πρώτα βήματα για να σχηματίσει την προσωπικότητα του.

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Εξερευνήστε εκτός σπιτιού – νερόλακκους, λουλούδια και γενικά τη φύση. Αφήστε το να έρθει σε επαφή με νέα πράγματα και να του γεννηθούν απορίες
• Παίξτε παιχνίδια αναπαράστασης με τα παιχνίδια του. Βοηθήστε το να βάλει την κούκλα στο κρεβάτι ή να δώσει νερό σε κάποιο αρκουδάκι
• Δουλέψτε μαζί για να φτιάξετε μικρό πάζλ με λίγα μεγάλα κομμάτια. Αφήστε το να πάρει στα χέρια του τα κομμάτια και οδηγήστε το χέρι του όπως τα τοποθετεί.
• Κρύψτε του παιχνίδια και αρχίστε να τα ψάχνετε μαζί
• Βάλτε νερό σε ένα μπολ για πλύσιμο πιάτων και αφήστε το να παίξει με δοχεία και πλαστικά καράβια
• Διαβάστε του παραμύθια και αλλάζετε τα ονόματα των χαρακτήρων με ονόματα από το οικογενειακό ή φιλικό σας περιβάλλον (πρόσωπα που να γνωρίζει)
• Τραγουδήστε παιδικά τραγούδια με έντονο ρυθμό και συνοδεύστε το με ένα χορευτικό. Παροτρύνετε το να δημιουργήσει ένα δικό του
• Δώστε στο παιδί σας χρόνο για να παίξει έξω από το σπίτι. Αφήστε το να τρέξει και να παίξει. Μπαίνοντας και βγαίνοντας μέσα από μεγάλα κουτιά είναι το αγαπημένο τους παιχνίδι
• Δώστε του κουζινικά σκεύη και αφήστε το να τα χρησιμοποιήσει σαν μουσικά όργανα
• Παίξτε κουκού-τσα με το μωρό σας. Τοποθετήστε τα χέρια σας στο πρόσωπό σας, μετά ανοίξτε τα για να δείξετε το πρόσωπό σας και πείτε «τσα!»
• Καθίστε στο πάτωμα, απέναντι σε κοντινή απόσταση με το μωρό σας και με τα πόδια σας ανοιχτά σε σχήμα «ν». Πετάξτε του τη μπάλα και παροτρύνετε να σας την επιστρέψει προσπαθώντας να την περιορίσετε εντός του χώρου των ποδιών σας και όχι ψηλά από το έδαφος.

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του μωρού σας:

• Δημιουργήστε μία όμορφη ατμόσφαιρα και ξεκινήστε ένα δημιουργικό παιχνίδι στη μπανιέρα! Εξοπλιστείτε με ειδικές μπογιές για ζωγραφική στο σώμα και ξεκινήστε να χρωματίζετε διάφορα σημεία στο μωρό σας και να επεξηγείτε ποιο είναι και τι κάνουμε με αυτό. Πχ αυτό είναι ένα χέρι, με αυτό αγγίζουμε αντικείμενα. Για κάθε σημείο του σώματος χρησιμοποιήστε και διαφορετικό χρώμα και μπορείτε παράλληλα να του λέτε και τι χρώμα είναι το καθένα. Ένα δημιουργικό και ευχάριστο παιχνίδι αλλά παράλληλα και ένας τρόπος εκμάθησης.

Με κάθε του βήμα αποκτά και μεγαλύτερη Σταθερότητα

Είναι καιρός τώρα που το παιδί σας έχει αρχίσει να περπάτα μόνο του και ανεξάρτητο. Η κίνηση είναι μια ικανότητα που κάθε μέρα θα εξελίσσεται ενώ παράλληλα θα εμπλουτίσει το κινητικό του ρεπερτόριο.

Το νήπιό σας μαθαίνει να σκαρφαλώνει σε καρέκλες να κλωτσήσει τη μπάλα να τρέχει και να ανεβαίνει σκαλιά με βοήθεια. Η ικανότητά του να διορθώνει τον εαυτό του και να αποφεύγει να πέσει έρχεται με εξάσκηση.

Θα περάσετε πολλές ώρες επιβλέποντάς το μέχρι να αποκτήσει σταθερότητα. Δώστε του την ευκαιρία να εξασκηθεί, να  είστε κοντά  τους και να επιτηρείται αλλά να είναι μετρημένα τα μη που θα του πείτε. Μην ξεχνάτε και την επιβεβαίωση μετά από κάθε κατόρθωμα!

Μερικές συμβουλές για δραστηριότητες που βοηθούν το μωρό σας

Όταν δίνετε συχνά στο νήπιό σας την ευκαιρία να τρέξει, να σκαρφαλώσει, να επιπλεύσει και να χοροπηδήσει, το βοηθάτε να:

• Βρει ισορροπία. Οι περιοχές του εγκεφάλου του νηπίου σας που είναι υπεύθυνες για την ισορροπία του παίρνουν ανατροφοδότηση από κάθε κίνηση που κάνει για να βελτιώσει την σταθερότητά του.
• Συντονίσει τις κινήσεις του. Το νήπιό σας κρατά το σώμα του σε διαφορετικές γωνίες/κλίσεις και δουλεύει εξίσου τα χέρια και τα πόδια για να διορθώσει την ισορροπία του.
• Αποκτήσει αυτοπεποίθηση. Μπορεί να απογοητευτεί εάν δεν έχει ισορροπία. Όσες πιο πολλές διαφορετικές κινήσεις μαθαίνει, τόσο πιο πρόθυμο θα είναι να συνεχίσει να προσπαθεί.

Συμβουλή: Αφήστε το νήπιό σας να βρει το δικό του ρυθμό στην κινητική του εξέλιξη, μη το πιέζεται να κάνει κάτι για το οποίο δε νιώθει ακόμα έτοιμο! Σε όποια νέα άσκηση δοκιμάζετε πρώτα δώστε έμφαση στη διασκέδαση! Εάν είναι απρόθυμο, μη προσπαθήσετε να το πείσετε, διαφορετικά θα αναπτύξει μια άρνηση για τα κινητικά παιχνίδια και θα πάρει λίγο χρόνο να του περάσει.

Κλώτσα τη μπάλα. Τα παιχνίδια με την μπάλα μόλις αρχίζουν. Εκτός από διασκέδαση είναι ιδανικά για να αποκτήσει σταθερότητα το νήπιο σας καθώς ισορροπεί και κινεί τον εαυτό του μπροστά και πίσω, σταματά και ξεκινά πέφτει και ξανασηκώνεται. Συντονίζει τα χέρια και τα πόδια του και στέκεται όρθιο.

Διαφορετικές διαστάσεις. Όσο μεγαλύτερη ποικιλία κινήσεων δοκιμάζει το παιδί σας, τόσο περισσότερη ισορροπία κερδίζει. Στην παιδική χαρά, αφήστε το να σκαρφαλώσει, να κάνει τσουλήθρα και κούνια και να χοροπηδήσει στο τραμπολίνο.

Επιπλέει και κινείται. Η χωρά μας είναι ιδανική για παιχνίδια στο νερό.  Η ανύψωση που δημιουργεί το νερό επιτρέπει στο νήπιό σας να βιώσει διαφορετική αίσθηση στις κινήσεις. Τραβήξτε το μέσα στο νερό από το σωσίβιό του, βουτήξτε το μέσα και έξω και στριφογυρίστε το διαγράφοντας ένα κύκλο για να του προσφέρετε διαφορετικές αισθήσεις. Ο Ήλιος και το ιώδιο της θάλασσας ισχυροποιεί  και το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού σας για ένα χειμώνα με λιγότερες ιώσεις.

Κινητικές Λειτουργίες -  Αδρή λεπτή κίνηση

• Μπορεί να τρέξει με σταθερότητα
• Μπορεί να κτίσει πύργο με 2 κύβους
• Ανεβαίνει σκαλοπάτια πιάνοντας τον τοίχο ή την κουπαστή
• Μπορεί να κατέβει χωρίς βοήθεια χαμηλό σκαλοπάτι 5 πόντων

Αυτοεξυπηρέτηση

• Μπορεί να φάει μόνο του ένα γιαούρτι χρησιμοποιώντας το κουτάλι

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Κατανοεί και εκτελεί διπλές εντολές Π.χ. πάρε την κούκλα και βάλ’την μέσα στο καρότσι
• Αναγνωρίζει και δείχνει σχεδόν όλα τα καθημερινά αντικείμενα
• Αναγνωρίζει και δείχνει τον εαυτό του σε μία φωτογραφία
• Αναγνωρίζει και δείχνει συγγενικά του πρόσωπα σε μία φωτογραφία
• Μπορεί να τοποθετήσει σε ένα πάζλ σχήματα, το τετράγωνο

Εκφραστικές Λειτουργίες

• Λέει συνειδητά «μαμά» και  «μπαμπά»
• Μπορεί να προφέρει αντικείμενα, αυτοκίνητο βουβού, βόλτα άτα, παπούτσια παπά

Γνωστικές λειτουργίες

• Μπορεί να ταυτίσει ένα ίδιο αντικείμενο
• Μπορεί να ταυτίσει το ίδιο χρώμα
• Δείχνει γλώσσα και δόντια

Το μωρό σας αρχίζει να μαθαίνει πώς να εξυπηρετεί τον εαυτό του! Συντονίζει τις κινήσεις του και μη σας παραξενέψει αν θέλει να κινείται συνεχώς σε όλους τους  χώρους του σπιτιού και να ανακαλύπτει νέα αντικείμενα. Είναι πλέον έτοιμο να κάνει τις δικές του ερμηνείες στα τραγούδια οπότε μέσα από διασκεδαστικά παιχνίδια δώστε του την ευκαιρία να αναπτύξει αυτή του την ικανότητα.

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Εξοπλιστείτε με παιχνίδια που βγάζουν μουσική και τραγουδήστε παρέα. Πείτε λάθος μερικά λόγια και γελάστε. Διευρύνετε έτσι το μυαλό του να σκεφτεί ότι ήταν κάτι αστείο
• Διδάξτε το να περπατά με διαφορετικούς τρόπους- προς τα πίσω, πλάγια, με στρατιωτικό βήμα, αργά, γρήγορα, στις μύτες, στα γόνατα
• Αναπαράγετε μια αθλητική μέρα και αφήστε το να είναι ο πρώτος που θα διασχίσει τη «χάρτινη» γραμμή τερματισμού
• Αφήστε το να παίξει στη φύση χωρίς να του επιβάλλετε κανόνες
• Δώστε του το πρώτο του ποδήλατο με βοηθητικές ρόδες
• Κάντε διάφορες δουλειές και παροτρύνετε να σας μιμηθεί. Επιβραβεύστε το κάθε φορά που ολοκληρώνει μία δουλειά
• Γεμίστε ένα κουτί με μαλακά αντικείμενα ή παιχνίδια. Tοποθετήστε το παραπάνω κουτί στη μια πλευρά του δωματίου και ένα άδειο κουτί στην άλλη πλευρά του δωματίου. Ενθαρρύνετε να πάρει τα αντικείμενα επιλογής του από το ένα κουτί και να γεμίσει το άδειο
• Διαβάστε μια ιστορία από ένα βιβλίο και αφήστε το μωρό σας να γυρίζει τις σελίδες. Πείτε «γύρνα τη σελίδα» για να του δώσετε να καταλάβει πότε είναι η στιγμή να το κάνει
• Δώστε του ένα μεγάλο κομμάτι χαρτί και ένα μεγάλο μαρκαδόρο και αφήστε το να κάνει ορνιθοσκαλίσματα.
• Αφήστε το παιδί να σας μιμηθεί όταν καθαρίζετε το σπίτι. Μπορεί να απομακρύνει τα παιχνίδια και να προσποιείται ότι καθαρίζει.
• Αγοράστε του τσουγκράνες και πλαστικά εργαλεία. Βρείτε του ένα ασφαλή εξωτερικό χώρο για σκάψιμο και αφήστε το μετατραπεί σε ένα μικρό κηπουρό

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του μωρού σας:

• Δώστε του μια ξύλινη κουτάλα, ένα μπολ και διάφορα υλικά της προτίμησης σας για το μείγμα και αφήστε το να δημιουργήσει το πρώτο του κέικ! Καθοδηγήστε το παιδί να βάλει με μία σειρά τα υλικά και αφήστε το να απολαύσει την πρώτη του δημιουργία!

Δώστε του τη δυνατότητα να φάει μόνο του - Καλή όρεξη

Πολλοί γονείς θεωρούν ότι ο τομέας της αυτοεξυπηρέτησης του παιδιού δεν είναι πολύ σημαντικός για την εξέλιξη του. Πολύ συχνά μεταθέτουν την εκπαίδευση του παιδιού να τρώει μονό του, προκειμένου να γίνουν όλα πιο γρήγορα αλλά και να αποφύγουμε την ακαταστασία που θα κάνει το νήπιο μας στο τραπέζι.

Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν είναι ότι το να αρχίζουν τη διαδικασία εκπαίδευσης του παιδιού στο φαγητό, στην τουαλέτα, στο ντύσιμο,  αποτελούν σημαντικά αναπτυξιακά ορόσημα που ασκούν θετική επίδραση στην συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Είναι αλήθεια ότι τα παιδιά που αυτοεξυπηρετούνται αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και είναι πιο ανεξάρτητα. Όπως επίσης είναι αλήθεια ότι τα περισσότερα νήπια το αποζητούν και μόνα τους. Το αποφασισμένο σας νήπιο θέλει να φάει μόνο του και δεν έχει κατακτήσει την λαβή για να το κάνει.

Η ακρίβεια των δακτύλων του, οι κινήσεις των χεριών του και ο αυξημένος οπτικό-κινητικός συντονισμός σημαίνουν ότι είναι έτοιμο να δοκιμάσει να πιάσει εύκολα το κουτάλι το πιρούνι και το ποτήρι.  Προσέξτε την ακαταστασία – ίσως δεν καταφέρει να φτάσει το φαγητό στο στόμα του αρχικά αλλά ήσαστε στο σωστό δρόμο.

Μερικές συμβουλές για δραστηριότητες που βοηθούν το νήπιό σας

Δίνοντάς του την ευκαιρία να φάει μόνο του με το κουτάλι, να δοκιμάσει διαφορετικές τροφές και να χρησιμοποιήσει το ποτηράκι του, το βοηθάτε να:

• Εκλεπτύνει την λαβή του. Η διαφορετική υφή και η σύσταση του φαγητού σημαίνουν ότι το νήπιό σας πρέπει να συνεχίσει να προσαρμόζει την λαβή του.
• Αυξήσει την ακρίβεια. Όσο πιο συχνά επαναλαμβάνει τις κινήσεις να φέρει ό, τι τρώει και πίνει στο στόμα του, τόσο μεγαλύτερη ακρίβεια θα αποκτήσει.
• Προωθήσει την αυτονομία του. Είναι αποφασισμένο να βοηθήσει τον εαυτό του και να λάβει αρκετή ικανοποίηση κατά τη διαδικασία.

Συμβουλή: Μέχρι τώρα το νήπιό σας όχι μόνο έχει βελτιώσει τη λαβή του αλλά έχει αποκτήσει μεγαλύτερη ευελιξία στον καρπό του που του επιτρέπει να περιστρέφει και να κατευθύνει το κουτάλι με μεγαλύτερη ακρίβεια. Το παιδί σας μπορεί να φάει μόνο του και το μόνο που χρειάζεται είναι εξάσκηση και υπομονή.

Το κουτάλι στο στόμα. Το νήπιό σας μαθαίνει να χώνει το κουτάλι στο φαγητό του και εν συνεχεία να προσπαθεί να το κρατήσει στη σωστή απόσταση για να το βάλει στο στόμα του. Τα κουτάλια με εύκολη λαβή και το φαγητό που δεν είναι πολύ υγρό θα είναι ευκολότερο να τα χειριστεί. Αρχίστε καλύτερα με γιαουρτάκι.

Λάβετε υπόψη ότι θα λερώσει. Είτε το νήπιό σας αστοχεί να βρει το στόμα του με το κουτάλι, είτε πατάει, ανακατεύει και λιώνει το φαγητό του, θα λερωθεί κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Προσπαθήστε να μην σας απασχολεί ιδιαίτερα η καθαριότητα καθώς είναι μια φυσική παράπλευρη συνέπεια του να μάθει να τρώει μόνο του.

Φαγητά που μπορεί να πιάσει με τα δάκτυλα. Το πικνίκ είτε έξω είτε πάνω σε ένα χαλί στο σαλόνι είναι ιδανικό για να δοκιμάσει διαφορετικά φαγητά που μπορεί να κρατήσει με τα δάχτυλά του καθώς και τις κούπες με διπλό χερούλι. Καθώς η λαβή του γίνεται πιο ακριβής θα μπορεί να τρέφεται με περισσότερη ακρίβεια.

Όλοι μαζί γύρω από το τραπέζι

Το φαγητό γύρω από το τραπέζι αποτελεί σημαντικό μέσο κοινωνικοποίησης. Το να τρώτε μαζί είναι καλό για εσάς και το νήπιό σας. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι στις οικογένειες που συνηθίζουν να τρώνε όλοι μαζί, τα παιδιά έχουν πιο ανεπτυγμένη συναισθηματική ωριμότητα, αποκτούν το αίσθημα του «είσαι μέλος της οικογένειας και ανήκεις σε αυτή» μέσω των συνομιλιών και μαθαίνουν καινούριες και διαφορετικές λέξεις καθώς οι διάλογοι καλύπτουν πολλά θέματα.

Συνηθισμένα οικογενειακά γεύματα. Η οργάνωση των γευμάτων αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της ρουτίνας του νηπίου σας. Όταν τρώτε μαζί του, θα αποκτήσει τις καλές σας συνήθειες όπως το να χρησιμοποιεί τα μαχαιροπίρουνα καθώς και τους καλούς τρόπους στο τραπέζι. Ακόμη και εάν δεν μπορείτε να τρώτε μαζί κάθε μέρα, προσπαθήστε να έχετε συγκεκριμένα γεύματα κάθε εβδομάδα που θα καθίσετε να φάτε όλοι μαζί.

Διατηρείστε την κοινωνικότητά του. Αντισταθείτε στον πειρασμό να κάνετε άλλες δουλειές την ώρα που το μωρό σας είναι απασχολημένο με το φαγητό του. Λατρεύει τη παρέα σας και θα συμπεριφερθεί καλύτερα εάν βρίσκεστε εκεί. Αποφύγετε, επίσης, να τρώτε μπροστά στην τηλεόραση καθώς το να φάει μόνο του είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και έχει την ανάγκη να συγκεντρωθεί σε αυτή και όχι στο τηλεοπτικό πρόγραμμα.

Τα γεύματα είναι μια καλή ευκαιρία να γίνει κοινωνικό. Βοηθείστε τον διάλογο, αποκλείοντας τα ερεθίσματα που το αποσπούν όπως η τηλεόραση ή η μουσική, ώστε το νήπιό σας να μπορέσει να εξασκήσει τις δεξιότητές του να ακούει και να απαντά.

Γύρω από το τραπέζι. Εάν μπορείτε, γευματίστε στο τραπέζι. Να κάθεται σε ορθή στάση είναι καλό για την χώνεψη και κάνει ευκολότερη τη χρήση των μαχαιροπίρουνων και των ποτηριών. Τραβήξτε το ψηλό καρεκλάκι του κοντά στο τραπέζι ώστε το νήπιό σας να κάθεται δίπλα σας.

Κινητικές Λειτουργίες -  Αδρή λεπτή κίνηση

• Μπορεί να τοποθετήσει στο πάζλ τρίγωνο -αστέρι
• Μπορεί να βάλει δυο χάντρες στο σχοινί
• Μπορεί να κτίσει πύργο με 4-6 κύβους
• Μπορεί να ξεβιδώσει  χοντρή βίδα πάχους 1 εκατοστό
• Μπορεί να τοποθετήσει 2-3 καρφάκια στον ταμπλό
• Μπορεί να κατέβει στηριζόμενο στον τοίχο ένα χαμηλό σκαλοπάτι 10 πόντων
• Μπορεί να ανέβει ένα σκαλοπάτι χωρίς να στηρίζεται
• Μπορεί να πετάξει μία μπάλα πάνω από το κεφάλι του (μετά από υπόδειξη)

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Μπορεί να βάλει τρίγωνο και τετράγωνο σε κουβαράκι (τρισδιάστατα σχήματα)
• Μπορεί να αναγνωρίσει το στρογγυλό σχήμα

Εκφραστικές Λειτουργίες

• Μπορεί να προφέρει πέντε αντικείμενα (με κομμένες ή ολόκληρες λέξεις)
• Μπορεί να συντάξει προτάσεις με 2 λέξεις  μαμά, ατά  

Γνωστικές λειτουργίες

• Μπορεί να δείξει το μικρό  δέντρο
• Μπορεί να αναγνωρίσει ένα χρώμα «κόκκινο»
• Δείχνει στην κούκλα λαιμό και κοιλιά

Αυτοεξυπηρέτηση

• Πίνει νερό από το ποτήρι με βοήθεια ενός ενήλικα
• Ρουφάει νερό με καλαμάκι
• Μπορεί να ρουφήξει από ένα καλαμάκι

Το παιδί σας εμπλουτίζει ολοένα το λεξιλόγιο του και βρίσκεται πλέον στην πιο δημοφιλή του ηλικία. Έχει αρχίσει να επικοινωνεί και να μαθαίνει συνεχώς νέες λέξεις. Αρχίζει το συμβολικό παιχνίδι με αντικείμενα που μοιάζουν αλλά δεν είναι αληθινά όπως ξυλάκι αντί για οδοντόβουρτσα, πετσέτα για κουβέρτα κ.α. Του αρέσει ιδιαίτερα να δείχνει και να λέει στους άλλους για τα επιτεύγματα του και αναζητάει ολοένα να γίνει ανεξάρτητο. Ενθαρρύνετε τη φαντασία του και την ανάγκη του να ζήσει νέες εμπειρίες.

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Ενθαρρύνετε το να εξερευνήσει ένα παιχνίδι και να ανακαλύψει σιγά σιγά τις λειτουργίες του.
• Αρχίστε να συνδέεται τα χρώματα με τα σχήματα. Εξηγήστε του τα χρώματα σε κάθε παιχνίδι ή εικόνα σε συνδυασμό με το σχήμα του
• Δημιουργήστε μαζί μία ιστορία και αφήστε το να σκεφτεί μόνο του το φινάλε
• Αναθέστε του μικρές δουλείτσες στο σπίτι και ενισχύστε την αυτοπεποίθηση του με το να του λέτε πόσο πολύτιμη είναι η βοήθεια του
• Αγοράστε του βιβλία με διάφορα οχήματα και εξηγήστε του που χρησιμοποιούμε το καθένα
• Αφήστε το να αδειάζει και να γεμίζει δοχεία
• Κάντε μεταξύ σας παιχνίδια ρόλων με καθημερινά αντικείμενα του σπιτιού, ώστε να αρχίσει να μιμείται γεγονότα από την καθημερινή του ζωή. Αφήστε το να κάνει τη μαμά, τον μπαμπά, τον μάγειρα
• Αφήστε τον να ακούει μουσική και ήχους. Ενισχύστε τον τόνο των λέξεων κάνοντας εναλλαγές ανάλογα με το νόημα τους
• Βγείτε μαζί βόλτα και ονομάζετε του κάθε αντικείμενο που του προκαλεί το ενδιαφέρον
• Παίξτε παιχνίδια που περιλαμβάνουν τρέξιμο, χοροπηδητό και ακόμα κρυφτούλι
• Παίξτε μαζί «γύρω γύρω όλοι». Τραγουδήστε το αργά και παρατηρήστε εάν αντιγράφει τις κινήσεις σας
• Διαβάστε του παραμυθάκια που περιλαμβάνουν μέσα χορούς
• Δώστε του να διπλώσει ένα χαρτί στη μέση. Μπορεί να μη το καταφέρει με ακρίβεια αλλά ενθαρρύνετε και επιβραβεύστε την προσπάθεια του

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του μωρού σας:

• Επιλέξτε διαφορετικά είδη μουσικής, βάλτε τη μουσική να παίζει και παρατηρήστε πως το μωρό προσαρμόζει τις κινήσεις του σύμφωνα με τον ρυθμό. Παίξτε στη συνέχεια ένα παιχνίδι με το μωρό σας όπου κάθε φορά που θα κλείνετε τη μουσική εκείνο θα πρέπει να μένει ακίνητο. Ζητήστε του να πάρει τις καλύτερες πόζες του!

Δραστήριο, επιοινωνιακό και ολίγον ομιλιτικό

Καθώς το παιδί σας πλησιάζει δύο ετών, η προσωπικότητά του αρχίζει πραγματικά να αναδεικνύεται. Η εμπλοκή του στον κόσμο αυξάνεται, τόσο κοινωνικά όσο και πρακτικά, καθώς μαθαίνει να παίζει σε μεγαλύτερες ομάδες και να καταφέρνει ολοένα και πιο περίπλοκα παιχνίδια.

Το κοινωνικό σας παιδί

Το παιδί σας είναι συνεχώς σε κίνηση και έχει ανάγκη να απασχολείται με πολύ παιχνίδι τόσο εντός όσο και εκτός σπιτιού. Καθώς η αυτοπεποίθηση και η κοινωνικότητα του αυξάνονται, θα είναι όλο και πιο άνετο με την παρέα των άλλων παιδιών και θα λατρέψει την παιδική χαρά, η οποία θα το κρατήσει σε εγρήγορση. Θα παρατηρήσετε ακόμη ότι θα γίνει πιο κοινωνικό γενικά και θα χαίρεται να εκφράσει τις πρώτες του λέξεις και ρήματα σε άλλους ενήλικες που συναντά.

Καθώς το παιδί σας θα φτάσει δυο ετών, θα αναγνωρίσετε περίπλοκα συναισθήματα, όπως άγχος και αποφασιστικότητα στην έκφραση και τη γλώσσα σώματός του, αλλά δεν θα είναι ικανό να τα ονομάσει. Θα παρατηρήσετε την ανάδυση εκρήξεων από την ηλικία των 16 μηνών και άνω, καθώς ο θυμός και η απογοήτευση το κατακλύζουν και προκαλούν την απώλεια του ελέγχου. Τα νεύρα εγείρονται επίσης όταν νιώθει ανίκανο να μεταδώσει το μήνυμά του και αποτελούν τον αγαπημένο του τρόπο να δείξει την ενόχλησή του όταν λέτε «όχι».

Όταν γνωρίζετε ότι είναι κουρασμένο ή πεινάει και επομένως πιο εύκολα νιώθει εξαντλημένο, τότε αποφεύγοντας την πιθανή σύγκρουση αυτές τις φορές, θα βοηθήσετε να μειωθούν οι εντάσεις. Αντιθέτως, θα παρατηρήσετε να αναδύετε μια τρυφερή πλευρά του, συχνά εκφραζόμενη μέσω του παιχνιδιού ρόλων, για παράδειγμα καθώς σκεπάζει το αρκουδάκι στο κρεβάτι.

Κινητικότητα

Καθώς το παιδί σας αρχίζει να τρέχει, να πηδά, να σκαρφαλώνει ή να κλωτσά, χρειάζεται σωστή ισορροπία. Μέσα στον παιδικό εγκέφαλο γίνονται πάρα πολλές διεργασίες. Πρώτα από όλα ο εγκέφαλος πρέπει να αναγνωρίζει την ακριβή θέση του σώματος του παιδιού κάθε φορά. Στη συνέχεια ενημερώνει το μυϊκό σύστημα και τον προθάλαμο για την μυϊκή ένταση που χρειάζεται να καταβάλλει για την κάθε κίνηση. Τέλος, το σύστημα εξισορρόπησης σου δίνει την αίσθηση της ευστάθειας.

Ο εγκέφαλός όταν κινούμαστε εργάζεται ασταμάτητα προκειμένου να συντονίσει διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου για να συντονίσει το σώμα μας. Η εξάσκηση της ισορροπίας και της ευστάθειας, που είναι βασική προϋπόθεση για καλή κινητικότητα, μπορεί να εξασκηθεί μέσα από τις κούνιες, τσουλήθρες, τραμπολίνο, τραμπάλες, πηδήματα και άλματα. Η παιδική χαρά δεν είναι μόνο ένας χώρος ψυχαγωγίας αλλά και χώρος εξάσκησης των κινητικών δεξιοτήτων του παιδιού, του συντονισμού των κινήσεων, της ετοιμότητας και στατικής-δυναμικής ισορροπίας.

Από τη στιγμή που οι ισορροπητικές ικανότητες του παιδιού είναι ώριμες και νιώθει αυτοπεποίθηση να περπατήσει και να τρέξει, θα βιώσει τον θρίαμβο του σκαρφαλώματος.

Έλεγχος χεριών

Καθώς το παιδί σας πλησιάζει την ηλικία των δύο ετών, ο έλεγχος των χεριών του θα είναι πιο εκλεπτυσμένος. Θα γυρίζει τις σελίδες των βιβλίων, θα χειρίζεται μεγάλα κουμπιά και ζώνες ασφαλείας αλλά και θα αφήνει τα ίχνη του με παστέλ και μπογιές. Ενώ αρχικά θα κρατά τις κηρομπογιές με τη γροθιά του προς το τέλος του δεύτερου χρόνου θα έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί την τριποδική λαβή με δύο δάχτυλα και τον αντίχειρά του.

Επιπλέον, η αυξημένη ευελιξία στον καρπό του σημαίνει ότι μπορεί να εξελιχθεί η ζωγραφική του καθώς καταφέρνει να τραβήξει το χρώμα προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Επίσης, ο καλύτερος οπτικό-κινητικός συντονισμός σημαίνει ότι ο στόχος του βελτιώνεται σημαντικά τώρα και ίσως αρχίσει να πετά μια μπάλα κατά προσέγγιση προς την κατεύθυνση που επιθυμεί, ή θα χρησιμοποιήσει ένα ξύλινο σφυρί για να χτυπήσει τους πασσάλους μέσα στις τρύπες. Τουβλάκια που ενώνονται, κατασκευές και παιχνίδια για να χτίσει αρχίζουν να είναι πιο ενδιαφέροντα καθώς μαθαίνει να συνδέει τα κομμάτια και να χτίζει πιο σταθερά πύργους με πολλά τουβλάκια.

Δεξιότητες επικοινωνίας

Από τις πρώτες του απόπειρες να περάσει το μήνυμα μέσω του κλάματος, τα μουρμουρητά, τα μπαμπαλίσματα, έως τις πρώτες λέξεις και τις προτάσεις δύο λέξεων, έχει πλέον σταδιακά βρει την φωνή του και θα απολαύσει την αντίδρασή σας σε αυτή. Μέχρι δύο ετών, ίσως έχει ένα λεξιλόγιο 200 περίπου λέξεων και θα ενώνει δυο και περισσότερες λέξεις για να σχηματίσει απλές προτάσεις όπως «Θέλω γάλα». Θα χρησιμοποιήσει πιο πολλές λέξεις γρηγορότερα όσο περισσότερο του μιλάτε.

Η κατανόηση πιο σύνθετων εννοιών εμφανίζεται επίσης γρήγορα και καθώς φτάνει δυο ετών, θα μπορεί να ακολουθήσει δίπλες εντολές όπως «Φέρε μου το βιβλίο που είναι μέσα στο συρτάρι του δωματίου σου» ή θα επιβεβαιώσει τον εαυτό του αποφασίζοντας να μην τις κάνει καθόλου.

Από 19 μηνών, θα προσθέσει στο ρεπερτόριό του ακόμη περισσότερες χειρονομίες για να επεξηγήσει την άποψή του. Συνήθως, αυτές τις κινήσεις των χεριών τις έχει αντιγράψει κατευθείαν από εσάς.

Δυναμικό του εγκεφάλου που αρχίζει να μαθαίνει

Η νέα του ανακάλυψη είναι η σύλληψη ότι τα αντικείμενα έχουν ιδιότητες, όπως χρώμα ή μέγεθος και μπορεί να είναι όμοια ή διαφορετικά. Μεταξύ 19 μηνών και δύο ετών, θα λατρέψει να ταιριάζει και να συνδυάζει παιχνίδια καθώς αυξάνεται η κατανόησή του. Θα απολαύσει επίσης τα πιο δύσκολα πάζλ και τα παιχνίδια συναρμολόγησης καθώς η δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων βελτιώνονται. Η λογική του αναπτύσσεται επίσης αλλά μπορεί να μην αποδίδει πάντα το σωστό λόγο σε ό, τι συμβαίνει.

Μέχρι δυο ετών, η εμπλοκή του στον φανταστικό κόσμο αυξάνεται. Ταυτίζεται με τους ήρωες μιας ιστορίας, δείχνοντας ενδιαφέρον για αυτό που τους συμβαίνει και υποδύεται μεταμφιεσμένο ή βάζει τις κούκλες και τις διάφορες φιγούρες να υποκριθούν. Να γνωρίζετε ότι ίσως δείτε σημάδια του εαυτού σας στο φανταστικό του παιχνίδι καθώς λατρεύει να διαδραματίζει σκηνές της καθημερινής οικογενειακής ζωής.

Αύξηση της κοινωνικότητας. Κατά το δεύτερο έτος της ηλικίας του, το παιδί σας θα εξοικειωθεί περισσότερο με το παράλληλο παιχνίδι.

Τέλεια ισορροπία. Από τη στιγμή που η ισορροπία του παιδιού σας έχει εγκαθιδρυθεί, θα καταφέρει ενέργειες που απαιτούν σταθερότητα και συγκέντρωση.

Καλός έλεγχος. Η λαβή του παιδιού σας πλησιάζει αυτή του ενήλικα καθώς χρησιμοποιεί τον αντίχειρά του και τα δάχτυλα για να χειριστεί το παιχνίδι του.

Διαφορετικοί κόσμοι. Το παιδί σας έχει αρχίσει να ανακαλύπτει τους φανταστικούς κόσμους κατά την διάρκεια του δεύτερου έτους του. Φάρμες, σταθμοί τρένων και άλλοι κόσμοι σε μινιατούρες θα το ευχαριστήσουν και θα του διδάξουν πολλά καινούρια πράγματα για τον πραγματικό κόσμο.

Σε κίνηση. Το πολυάσχολο παιδί σας δεν θα θέλει τίποτε άλλο από το να τριγυρίζει με ποδήλατα, μηχανοκίνητα αυτοκίνητα και ρυμουλκά. Δώστε του άφθονο χρόνο εκτός σπιτιού και διασκεδαστικό εξοπλισμό για να παραμείνει δραστήριο, χαρούμενο και σε εγρήγορση.

Αδρή –λεπτή κίνηση κινητικές Λειτουργίες

• Μπορεί να ανέβει χωρίς βοήθεια τρία ίσια σκαλιά
• Μπορεί να κατέβει μόνο του ένα σκαλί  17 εκ. ύψος
• Μπορεί να κάνει πίσω βήματα
• Μπορεί να κτίσει πύργο με 8 κύβους
• Ενώνει δύο μανταλάκια μούρη με μούρη
• Περνάει κουμπιά σε μαλακό κορδόνι

Λόγος Και Ομιλία  

Κατανόηση

• Μπορεί να δείξει αυτό που πετά- κολυμπά – μυρίζει

1. Δείξε μου ποιο είναι αυτό που κολύμπα στην θάλασσα ; καραβάκι
2. Δείξε μου ποιό είναι αυτό που πετά στον ουρανό ; αεροπλάνο
3. Δείξε μου ποιό είναι αυτό που μυρίζει ωραία ; λουλούδι

Έκφραση λογού -Λεξιλόγιο

• Ονομάζει με ευκρίνεια ώστε να είναι  κατανοητά  (μπάλα, παπάκι, μήλο, γάτα, κότα, κουτάλι)
• Ονομάζει ρήματα (το παιδάκι κοιμάται, το παιδάκι πίνει γάλα)

Γνωστικές Λειτουργίες

• Πάρε τον κύβο και βάλτο μέσα στο φλιτζάνι (κατανοεί την έννοια του μέσα)
• Πάρε τον κύβο και βάλτο κάτω από το φλιτζάνι (κατανοεί την έννοια του κάτω)
• Δείξε μου το μεσαίο δέντρο ανάμεσα σε τρία (μεγάλο, μεσαίο, μικρό)
• Δίνει ένα κύβο (αριθμητικά )
• Δείχνει από φωτογραφία τα πολλά και τα λίγα

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Αντιγράφει γέφυρα με κύβους με υπόδειγμα
• Δείχνει πολλά από εικόνα
• Δείχνει που είναι ο αγκώνας και τα γόνατα

Αυτοεξυπηρέτηση

• Κάνει τσίσα στο γιο-γιο περιστασιακά

Το παιδί σας έφτασε στην εκπληκτική ηλικία των δύο χρόνων! Περπατάει, μιλάει και τρέχει ασταμάτητα. Τα δίχρονα έχουν ανάγκη από πολλές αγκαλιές και χαμόγελα. Φροντίστε να βρίσκεστε στο πλευρό του παιδιού γιατί θα αρχίσει να κατανοεί πλήρως τα δύο βασικά συστατικά των σχέσεων: την αγάπη και την εμπιστοσύνη. Είναι σε θέση να ξεκινήσει ένα δικό του παιχνίδι αλλά χρειάζεται επίβλεψη για να πραγματοποιήσει τις ιδέες του. Βοηθήστε και εμπλουτίστε τη φαντασία του μικρού σας με απλά παιχνίδια!

 Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Επανα-υποδυθείτε επισκέψεις που έχετε κάνει. Για παράδειγμα, αναπαράγετε μια βόλτα στα μαγαζιά παίρνοντας κονσέρβες και πακέτα από το ντουλάπι σας και να παίρνετε εναλλάξ μία το ρόλο του καταστηματάρχη και μία το ρόλο του αγοραστή
• Βοηθήστε το να φτιάξει ένα πύργο με τουβλάκια, με ένα άλλο πύργο μέσα και μετά γκρεμίστε τον μαζί
• Βοηθήστε το να σχεδιάσει σχήματα με κιμωλία έξω στον δρόμο και ενθαρρύνετε το να βαδίζει μέσα και έξω από τα σχήματα, να περπατά κατά μήκος των γραμμών και ακόμη να σχεδιάσει ένα δρόμο για να οδηγεί τα αυτοκινητάκια του κατά μήκος.
• Βοηθήστε το να κάνει απλά παζλ. Μπορείτε να φτιάξετε από κοινού ένα μαζί χρησιμοποιώντας εύθυμες εικόνες, χαρτόνι για βάση και μη τοξική, φιλική για τα παιδιά κόλλα.
• Φτιάξτε μια πορεία μετ’εμποδίων με ένα κουτί που πρέπει να μπουσουλίσει διαμέσου αυτού, μαξιλάρια να σκαρφαλώσει πάνω και στεφάνια να βαδίσει ανάμεσα
• Να καλείτε συχνά παιδάκια της ηλικίας του στο σπίτι ώστε να παίζουν παρέα. Με αυτό τον τρόπο θα ενισχύσετε την κοινωνικότητα του παιδιού σας
• Αναθέστε του να κάνει κάτι για το οποίο θα νιώσει υπεύθυνος. Πχ πείτε του να ταΐσει την κούκλα του
• Αφήστε το  να κόψει ένα χρωματιστό χαρτί σε πολλά κομματάκια με παιδικό ψαλίδι. Μόλις το ολοκληρώσετε μπορείτε να τα κολλήσετε μαζί σε ένα χαρτί και να δημιουργήσετε ένα κολάζ
• Δώστε του μεγάλα χαρτόνια και μαρκαδόρους για να ζωγραφίσει
• Διοργανώστε ένα «φανταστικό» πάρτυ και υποκριθείτε ρόλους

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του μωρού σας:

• Έφτασε η ώρα για την πρώτη πασαρέλα του μικρού μας φίλου-ης! Μέσα σε ένα κουτί βάλτε μερικά από τα παλιά σας ρούχα και αξεσουάρ. Αφήστε το παιδί σας να διαλέξει και να κάνει τον συνδυασμό που του αρέσει. Στη συνέχεια βάλτε το να σας ποζάρει ενώ εσείς θα το φωτογραφίζετε! Βάλτε το να περπατήσει στον διάδρομο και να υποκριθεί το μοντέλο.

Χτίζοντας τη συγκέντρωση και τη μνήμη του

Η συγκέντρωση αποτελεί τη σημαντικότερη προϋπόθεση για να αρχίσει ένα παιδί να μαθαίνει. H εκπαίδευση στη συγκέντρωση προσοχής πρέπει να έχει αρχίσει από πιο νωρίς, τώρα όμως πρέπει να χτυπήσουμε το καμπανάκι σε αυτούς που είναι ίσως λίγο αργοπορημένοι. Γιατί από τα 2 χρονιά και μετά επιβάλλεται στο καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού να υπάρχουν και εργασίες που θα γίνονται στο τραπέζι.

Μετά τη συγκέντρωση προσοχής θα αρχίσουμε να χτίζουμε και τον δεύτερο πυλώνα της μάθησης  του παιδιού σας που είναι η μνήμη.

Το παιδί σας αρχικά θα εξασκηθεί να χρησιμοποιεί την μνήμη εργασίας  για να συγκρατήσει οδηγίες και να περάσει τις πληροφορίες από μια προσωρινή αποθήκευση στην μακρόχρονη μνήμη. Θα δείτε την μνήμη του σε δράση καθώς θυμάται που βρίσκεται το παιχνίδι ή το δωμάτιο.

Μερικές συμβουλές για  δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί σας

Όταν δίνετε απλές οδηγίες, χρησιμοποιώντας οικείες λέξεις, συμπεριλαμβάνοντας το όνομά του και δείχνοντας καθώς μιλάτε, βοηθάτε το παιδί σας να:

• Χρησιμοποιεί την μνήμη εργασίας του. Όσο περισσότερα στοιχεία και ενδείξεις δίνετε στο παιδί σας, τόσο πιο ικανό θα είναι να συγκρατήσει στην μνήμη εργασίας μια οδηγία, για να κάνει έπειτα αυτό που ζητήσατε.
• Χρησιμοποιεί την μακρόχρονη μνήμη. Όταν  επαναλαμβάνετε την ίδια οδηγία, δραστηριότητα ή ρουτίνα ξανά και ξανά, βοηθάτε το παιδί σας να αποθηκεύσει τις πληροφορίες από την βραχύχρονη στην μακρόχρονη μνήμη.
• Δημιουργήσει ένα νοητό χάρτη. Ο νοητός του χάρτης μεγαλώνει καθώς το παιδί σας μαθαίνει τη διαρρύθμιση του σπιτιού σας και του κήπου και αναγνωρίζει τη διαδρομή αγαπημένων τοποθεσιών, όπως το πάρκο.

Επίσης αρχίστε να ζητάτε από το παιδί να οργανώνεται και να συμμετέχει σε δουλειές που αφορούν την προσωπικές του υποχρεώσεις. Με αυτόν τον τρόπο τον βοηθάμε να:

• Αποκτήσει πρόγραμμα. Όταν ζητάτε από το παιδί σας να βάζει το καπέλο του κάθε μέρα την ίδια ώρα, αρχίζει να γνωρίζει τι περιμένετε από αυτό.

Φέρε αυτό εδώ. Δώστε στην μνήμη του παιδιού σας μια άσκηση ζητώντας του να βρει οικεία αντικείμενα. Για παράδειγμα, πείτε «Σε παρακαλώ βρες το αρκουδάκι σου». Θα χρειαστεί να θυμηθεί που το φυλάσσετε και να βρει το μέρος για να ολοκληρώσει την οδηγία.

Βρίσκοντας το δρόμο. Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει τη διαδρομή για το σπίτι σας. Οργανώστε ένα κυνήγι θησαυρού και ζητήστε του να σας οδηγήσει στο υπνοδωμάτιο, στο μπάνιο ή στο υπόγειο για να βρει τα κρυμμένα παιχνίδια. Ονομάστε τα παιχνίδια και περιγράψτε την χρησιμότητά τους.

Που είναι; Το ανεξάρτητο παιδί σας είναι έτοιμο για μερικές πρακτικές ασκήσεις. Ζητήστε του να σας δώσει τα παπούτσια του και το καπέλο του καθημερινά όταν βγαίνετε έξω. Επαναλάβετε τις ίδιες λέξεις κάθε φορά και βεβαιωθείτε ότι τα αντικείμενα είναι πάντα στην ίδια θέση για να τα βρει.

Βρες το. Το παιδί σας μαθαίνει ότι πολλά αντικείμενα έχουν ένα σκοπό. Εντάξτε το στις οδηγίες σας ζητώντας του να βρει την κούπα ή το μπολ για το τσάι της κούκλας ή για το φαγητό της. Βοηθήστε το παιδί σας τις πρώτες φορές που θα του το ζητήσετε.

Δημιουργήστε ένα βιβλίο αναμνήσεων για το παιδί σας
Τα πρώτα χρόνια του παιδιού σας έχουν περάσει γρήγορα και πιθανότατα θυμάστε θολά τις δραστηριότητες, τα παιχνίδια και τα αστεία. Αιχμαλωτίστε αυτές τις πρώτες αναμνήσεις και για τους δυο σας μέσω ημερολογίων, φωτογραφιών, βίντεο ή κρατώντας πολύτιμα ενθύμια και αναμνήσεις. 

Για το παιδί σας. Το παιδί σας θα ενθουσιαστεί με τον εαυτό του βλέποντας τις φωτογραφίες, τα βίντεο και τα αναμνηστικά των πραγμάτων που έκανε. Φτιάξτε ένα βιβλίο αναμνήσεων ώστε να μπορεί να το ξεφυλλίζει μόνο του. Θα χρειαστεί να είναι ανθεκτικό καθώς πιθανόν να μην το χειρίζεται προσεκτικά. Βάλτε μέσα αντίγραφα των φωτογραφιών του, της οικογένειας και των φίλων αλλά και των τοποθεσιών που έχει επισκεφθεί. Προσθέστε τα διπλώματα από τα μαθήματα βρεφικής κολύμβησης ή άλλων ομάδων καθώς και τα αποτυπώματα των χεριών και των ποδιών του.

Αναμνήσεις για εσάς. Μπορείτε να δημιουργήσετε μια πολύτιμη παρακαταθήκη αναμνήσεων συλλέγοντας αντικείμενα που σας θυμίζουν το παιδί σας. Χρησιμοποιήστε ένα ειδικό κουτί για να φυλάξετε τα πρώτα του παπούτσια, ένα αποτύπωμα της παλάμης του σε πηλό, τα πρώτα του σκαριφήματα και τα ενθύμια των πρώτων του διακοπών. Κρατήστε ένα ημερολόγιο καθ’ όλη τη διάρκεια των χρόνων τοποθετώντας μέσα φωτογραφίες, γράφοντας τα ορόσημα της ανάπτυξής του καθώς και αστεία πράγματα που είπε ή έκανε. Καθώς εσείς και το παιδί σας θα τα ξεφυλλίζετε τα επόμενα χρόνια, θα σας φέρνουν ζωντανά στο μυαλό σας τις στιγμές εκείνες.

Αδρή- λεπτή κίνηση κινητικές Λειτουργίες

• Μπορεί να τρέξει και να κλωτσήσει μπάλα
• Κατεβαίνει σκαλιά χωρίς βοήθεια  
• Μπορεί να τοποθετήσει 5 καρφάκια σε κάθετη σειρά
• Μπορεί να περάσει μικρές χάντρες (μισού εκατοστού) σε μαλακό κορδόνι

Λόγος και ομιλία

• Απαντάει σε ερωτήσεις «τι, που»;

1. Τι είναι αυτό; Τι χρώμα είναι ; Τι τρώει το λαγουδάκι ;
2. Τι είναι αυτό; Τι χρώμα είναι ; Που ζει ο βάτραχος;
3. Τι είναι αυτό; Τι χρώμα έχει; Που ζει η αρκούδα;

• Μπορεί να προφέρει καθαρά:

1. ψαλίδι, φλογέρα, αχλάδι, αεροπλάνο, τσουλήθρα, ζωγραφική, τηλεόραση

Γνωστικές Λειτουργίες

• Μπορεί να αναγνωρίσει σχήματα όπως  τρίγωνο -αστέρι

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Μπορεί να αναγνωρίσει κατηγορίες και να δείξει. Τι  δεν ταιριάζει; Πχ. Φρούτα, σπίτι  
• Αναγνωρίζει και δείχνει
• Μπορεί να σχετίσει αντικείμενα πχ. οδοντόβουρτσα  με οδοντόπαστα
• Μπορεί να αναγνωρίσει τι είναι μεγαλύτερο στην πραγματικότητα μια μπάλα ή ένα αυτοκίνητο

Αυτοεξυπηρέτηση

• Έχουν βγάλει την πάνα για τσίσα και κακά κατά τη διάρκεια της μέρας
• Πίνει νερό μόνο του από το ποτήρι

Το παιδί σας στην ηλικία των 27-30 μηνών είναι πλέον ασταμάτητο! Μιλάει και κινείτε πολύ περισσότερο από ότι τους προηγούμενους μήνες. Αναπτύσσει την κοινωνικότητα του και υιοθετεί συμπεριφορές. Κατανοεί και παραμένει μακριά από  συνηθισμένους κινδύνους. Δώστε προσοχή στα παραδείγματα και στα ερεθίσματα που του δίνετε. Οργανώστε του πολλές βόλτες και ενισχύστε το με παιχνίδια που απαιτούν σκέψη.

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το μωρό σας:

• Φτιάξτε μια τέντα με ένα σεντόνι ριγμένο πάνω από τις καρέκλες ή από ένα τραπέζι και ενθαρρύνετε το να παρκάρει τα αυτοκινητάκια του σε αυτό ή να κάνει ένα πικ-νικ με τις κούκλες του
• Φτιάξτε του μερικά σχήματα σε ένα χαρτί και δώστε του να τα αντιγράψει
• Δώστε του πλαστελίνη και ενθαρρύνετε το να φτιάξει διαφορετικά σχήματα
• Όταν του αγοράζετε ένα δώρο αφήστε το να ανοίγει μόνο του το περιτύλιγμα
• Δημιουργήστε ένα παιχνίδι «βρες το βιβλίο». Εσείς θα του ζητάτε ένα γνώριμο του βιβλίο και εκείνο θα πρέπει να σας το φέρνει
• Φυσήξτε και κάντε μπουρμπουλήθρες πάνω από το κεφάλι του έτσι ώστε να προσπαθεί να τις πιάσει πηδώντας προς το μέρος τους
• Θέστε ένα συγκεκριμένο σημείο και κάντε αγώνες για να δείτε ποιος μπορεί να νικήσει τον άλλο
• Δώστε του το τηλέφωνο να μιλήσει σε ένα φίλο ή συγγενικό πρόσωπο που γνωρίζει
• Παίξτε ένα παιχνίδι ρόλων με τις λέξεις «ευχαριστώ-παρακαλώ». Προσποιηθείτε ότι είστε σε ένα εστιατόριο σερβιτόρος και του πηγαίνετε το φαγητό. Εκείνο θα πρέπει να σας πει ευχαριστώ και εσείς παρακαλώ. Κάνετε εναλλαγή ρόλων. Με αυτό το ευχάριστο παιχνίδι το παιδί σας μαθαίνει την έννοια της ευγένειας
• Διαβάστε του κάθε μέρα. Ενθαρρύνετε τον να σας δείξει και να ονομάσει χαρακτήρες στις εικόνες των βιβλίων
• Παίξτε το «ακολούθησε τον αρχηγό» δίνοντας ο ένας στον άλλο απλές διαταγές όπως «σήκωσε τα χέρια σου, ακούμπησε το πάτωμα κτλ.
• Μάθετε το να φροντίζει τα παιχνίδια και τις κούκλες του
• Βάλτε το να αλλάξει ρούχα και να σας κάνει τους δικούς του συνδυασμούς

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα  του μωρού σας:

• Φτιάξτε μια τρύπα σε ένα κουτί  και μετά δώστε του μικρά αντικείμενα π.χ. ξυλάκια για να τα περνάει μέσα από την τρύπα. Αρχικά δείξτε του πως και μετά θα το κάνει μόνος του. Ένα διασκεδαστικό παιχνίδι

Η δύναμη του βιβλίου, των ιστοριών, των τραγουδιών και των ποιημάτων

Σε αυτή την ηλικία ο λόγος του παιδιού σας έχει μπει σε μια ώριμη φάση. Αυτό που χρειάζεται να κάνετε οι γονείς είναι να ενισχύσετε αυτή την θαυμαστή ικανότητα που διαθέτει μόνο ο άνθρωπος και να την εξελίξετε σε μια άριστη δεξιότητα λόγου επικοινωνίας και σκέψης. Μέχρι να πάει στο σχολείο έχετε τρία χρόνια για εξάσκηση.

Τα βιβλία είναι από τα πρώτα και βασικότερα παιχνίδια αλλά και εργαλεία μάθησης για ένα παιδί. Η  πρώτη επαφή του παιδιού με το βιβλίο ξεκινά περίπου στους 6 μήνες όπου ζητάμε από το παιδί να παρατηρήσει τις εικόνες και τα χρώματα και να κάνει την πρώτη προσπάθεια να το ξεφυλλίσει . Στους 12-14 μήνες αρχίζει να αναγνωρίζει αντικείμενα, να τα δείχνει και σε αρκετές περιπτώσεις να επαναλαμβάνει τους ήχους των ζώων της φάρμας.

Από τους 14 μήνες και πάνω του διαβάζουμε ιστορίες και τα πρώτα κλασσικά παραμύθια. Αφηγούμαστε με απλά δικά μας λόγια την δράση των ηρώων των παραμυθιών. Αποφεύγουμε να δίνουμε έμφαση στις αρνητικές πλευρές των ηρώων, πχ τον κακό τον λύκο τον παρουσιάζουμε σαν τον πονηρό λύκο, που δεν έφαγε την γιαγιά αλλά την ξεγέλασε για να φάει το φαγητό της επειδή πεινούσε και  στο τέλος ο κυνηγός τον μάλωσε.  Σε αυτή την ηλικία μπορείτε να του διαβάζετε το παραμύθι ώστε να θυμάται τις συντακτικές δομές του γραπτού λογού και να ενισχύει μέσω της βραχυπρόθεσμης μνήμης το λεξιλόγιο και την έκφραση του λόγου.

Μάθετε στο παιδί σας τη συνήθεια του διαβάσματος συμπεριλαμβάνοντας βιβλία στην καθημερινή του ρουτίνα. Είστε ο αφηγητής του, οπότε δώστε του ό, τι έχετε: χρησιμοποιήστε διαφορετικές φωνές, εκφράσεις, χειρονομίες ή ηχητικά εφέ για να κάνετε τις ιστορίες πιο ζωντανές αλλά ποτέ τρομακτικές!

Μερικές συμβουλές για δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί σας

Διαβάζοντας, κοιτάζοντας εικόνες βιβλίων και άλμπουμ φωτογραφιών, αναπαριστώντας ιστορίες και λέγοντας μικρά ανέκδοτα, τραγούδια και ποιήματα  βοηθάτε το παιδί σας να:

• Δώσει ονόματα. Το παιδί σας θέλει να δώσει όνομα στα πάντα που βλέπει και οι εικόνες των βιβλίων είναι ιδανικές για να το διδάξουν.
• Ζωντανέψει τις λέξεις. Όταν οι ιστορίες σας ονομάζουν και περιγράφουν συναισθήματα, το παιδί σας μαθαίνει να δίνει όνομα στα συναισθήματα.
• Εμπλακεί σε μια ιστορία. Καθώς αρχίζει να μαθαίνει ότι οι ιστορίες έχουν αρχή, μέση και τέλος, θα χαθεί στο παραμύθι και θα ανυπομονεί να μάθει τι συνέβη.
• Κατακτά και κατανοεί τις σωστές  συντακτικές δομές και να εμπλουτίζει το λεξιλόγιο του

Αφηγηθείτε μια γνωστή ιστορία διαπεραστικά κάντε εσείς την αρχή και ζητήστε από το παιδί να πει την συνέχεια. Με αυτό τον τρόπο βοηθάτε το παιδί να οργανώσει την σκέψη του και να κατανοήσει την αλληλουχία των γεγονότων. 

ΣΥΝΒΟΥΛΗ Επίσης, εκτός από τη μάθηση, το διάβασμα βιβλίων ενισχύει τη συναισθηματική σχέση και το δέσιμο  του παιδιού με τον γονέα. Το παιδί απολαμβάνει το χρόνο μαζί σας. Η μέρα τελειώνει με μια ευκαιρία για στενή επαφή όταν την ώρα που ξαπλώνετε αγκαλιάζεστε στοργικά για να ακούσετε την ιστορία.

Ονόμασέ το και εξηγήστε την χρήση  Είναι σημαντικό για το παιδί σας να μάθει το όνομα συνηθισμένων πραγμάτων αλλά και να κάνει ερμηνεία των λέξεων. Επομένως, όταν κοιτάτε τις εικόνες ενός βιβλίου μαζί, μη λέτε απλά την ιστορία αλλά σχολιάστε και συσχετίστε ό, τι βλέπετε.

Κάτι περισσότερο από λέξεις. Τα βιβλία με υφές ή ήχους ενισχύουν την μάθηση του παιδιού σας. Όταν λέτε «απαλό» καθώς αγγίζει ένα χνουδωτό μπάλωμα, θα θυμηθεί την λέξη καλύτερα. Όσες περισσότερες αισθήσεις χρησιμοποιεί, τόσο βελτιώνεται η μνήμη του.

Διαδραστικά Βιβλία. Χρησιμοποιείστε τον τόνο της φωνής σας για να δημιουργήσετε ανυπομονησία πριν το παιδί σας σηκώσει το καλυμμένο μέρος του βιβλίου ή να γυρίσει τη σελίδα. Ρωτήστε τι σκέφτεται ότι βρίσκεται κάτω από το κάλυμμα  και δείτε εάν μπορεί να μαντέψει τη συνέχεια.

Η οικογένειά μου. Βλέποντας άλμπουμ με φωτογραφίες μαζί, έχετε άφθονες ευκαιρίες να συζητήσετε. Το παιδί σας θα αναγνωρίσει τον εαυτό του στις πρόσφατες φωτογραφίες, αλλά μπορεί να μη γνωρίζει αυτές που ήταν μωρό. Μιλήστε για την οικογένεια καθώς και το τι βλέπετε.

Αδρή- λεπτή κίνηση κινητικές Λειτουργίες

• Μπορεί να πηδήξει από σκαλί και με τα δυο πόδια ταυτόχρονα  
• Μπορεί μετά από υπόδειξη να περπατήσει με πλάγια βήματα
• Γεμίζει με μπογιά μια μικρή ζωγραφιά χωρίς να κρατά τα όρια
• Μπορεί να κάνει ενσφηνώματα με έξι κομμάτια

Λόγος και ομιλία

• Μπορεί να περιγράψει μία απλή εικόνα:

1. «Ο Μπαμπάς διαβάζει»
2. «Το παιδί τρώει»

• Μπορεί  να δώσει εξήγηση στην ερώτηση γιατί τρώει το παιδάκι; Γιατί πεινάει
• Προφέρει καθαρά τις λέξεις: κρεβάτι, θάλασσα, πρόσωπο, αρκούδα, βρύση, στρατιώτης

Γνωστικές Λειτουργίες

• Δώσε μου δυο κύβους σε έμενα και κρατά ένα σε για εσένα
• Βαλε τον κύβο πίσω από το φλιτζάνι
• Βαλε τον κύβο διπλά από το φλιτζάνι

Αντιληπτικές Λειτουργίες

• Αναγνωρίζει και δείχνει το διαφορετικό σχήμα. Ζωγραφίζουμε σε μία κόλλα Α4 ένα στρογγυλό, ένα σταυρό, ένα στρογγυλό και ακόμη ένα στρογγυλό. Ζητάμε από το παιδί να μας δείξει ποιο είναι το διαφορετικό σχήμα.

Αυτοεξυπηρέτηση

• Έχει βγάλει την πάνα το βράδυ

Το μωρό σας μεγάλωσε και είναι πλέον παιδί! Στην ηλικία των 30-33 μηνών έχει καλύτερο έλεγχο του σώματος και των κινήσεων του. Περπατάει και σηκώνει τα παιχνίδια του με προσοχή. Αρχίζει να επικεντρώνεται σε πράγματα όπως η τηλεόραση και δεν είναι τόσο φασαριόζος όπως πριν. Αναζητάει περισσότερο την προσοχή σας και επιδιώκει να συζητήσετε. Αφιερώστε του χρόνο και ενθαρρύνετε το να κάνει δημιουργικά πράγματα. Περιορίστε το πρόγραμμα της τηλεόρασης σε ψυχαγωγικά προγράμματα και καθοδηγήστε το διακριτικά.

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας:

• Δώστε του κόλλες χαρτί με σχήματα και προσπαθήστε μαζί να κόψετε με το ψαλιδάκι
• Ζωγραφίστε του κύκλους και κάθετες γραμμές και ενθαρρύνετε το να τα αντιγράψει
• Δώστε του να χτίσει πύργους από κυβάκια
• Κάντε μαζί του παιχνίδια προσποίησης. Πχ κοίτα πως ταΐζω εγώ εσένα, τάισε και εσύ την κούκλα σου
• Βάλτε του να ακούσει διάφορους ήχους και ζητήστε του να τους ονοματίσει
• Δώστε του να ξεβιδώσει και να βιδώσει καπάκια
• Μεταμφιεστείτε και παίξτε ένα παιχνίδι ρόλων. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία λατρεύουν να προσποιούνται ότι είναι κάποιος άλλος
• Φτιάξτε μαζί ένα παζλ
• Δώστε του ένα μεγάλο χαρτόκουτο και παροτρύνετε το να το δημιουργήσει όπως θέλει, να το ζωγραφίσει, να το διαμορφώσει σε βάρκα ή σπίτι με τη βοήθεια σας
• Δείτε μαζί έναν αγώνα δρόμου στην τηλεόραση, χαμηλώστε τη φωνή και ζητήστε από το παιδί σας να γίνει ο εκφωνητής

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του παιδιού σας:

Σε μια ηλεκτρονική συσκευή ηχογραφήστε ήχους από την καθημερινότητα σας. Όπως το γαύγισμα ενός σκύλου, μία κόρνα αυτοκινήτου κ.α. που σίγουρα έχουν πέσει στην αντίληψη του παιδιού σας. Μετά από κάθε ήχο που ηχογραφείτε αφήνετε ένα κενό. Βάλτε στο παιδί σας να ακούσει τους ήχους και δείτε εάν μπορεί να μαντέψει από πού προέρχονται. Επαναλάβετε και αυτή τη φορά δείξτε του, εάν είναι δυνατό, και την πηγή κάθε ήχου.

Από την απλή σκέψη στους πρώτους συσχετισμούς

Ο παιδικός εγκέφαλος αναπτύσσεται σε δυο στάδια αρχικά με τον πολλαπλασιασμό των κύτταρων του και σε δεύτερο επίπεδο με τον πολλαπλασιασμό των διασυνδέσεων των νευρικών κυττάρων δηλαδή την επικοινωνία των κυττάρων μεταξύ τους.

Σε αυτή την ηλικία το δίκτυο των συνάψεων των νευρικών κυττάρων είναι  λειτουργικά έτοιμο  και μπορεί  εύκολα να αρχίσει να κατηγοριοποιεί, να ταξινομεί κάθε μέρα όλο και μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών. Επίσης, μπορεί να συσχετίζει με άλλες παλαιότερες πληροφορίες. Αυτή η λειτουργία ονομάζεται σύνθετη σκέψη  ή  με απλά λόγια  είναι η ευφυΐα του παιδιού σας.

Φανταστείτε το παιδικό εγκέφαλο του παιδιού σας σαν μια μεγάλη βιβλιοθήκη με ράφια και βιβλία οπού σε κάθε βιβλίο περιέχετε κάθε νέα πληροφορία που μαθαίνει από εσάς . Το καταπληκτικό είναι ότι ο παιδικός εγκέφαλος γνωρίζει που έχει αποθηκεύσει αυτή τη πληροφορία και κάθε φορά που θα την χρειαστεί τρέχει στο σωστό ράφι και βιβλίο για να την αναζητήσει. Με αυτό τον απλό αλλά και θαυμαστό τρόπο κτίζεται η σύνθετη σκέψη.

Το παιδί σας παρατηρεί πώς τα πράγματα μοιάζουν ή διαφέρουν. Αυτή η απλή αλλά ζωτικής σημασίας έννοια το βοηθά να οργανώνει τις τεράστιες ποσότητες πληροφοριών που προσλαμβάνει. Όσο πιο πολύ εξάσκηση κάνει, τόσο καλύτερες δεξιότητες θα αναπτύξει.

 Μερικές συμβουλές  δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί σας

Όταν παίζετε παιχνίδια αντιπαραβολής με κάρτες, κύβους, σχήματα και επιτραπέζια εκπαιδευτικά παιχνίδια, το βοηθάτε να:

• Αναγνωρίζει κατηγορίες. Το παιδί σας πρέπει να μάθει μέσω της επανάληψης και της εμπειρίας ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που το βοηθούν να οργανώσει ομάδες. Για παράδειγμα τα ζώα της φάρμας, τα λαχανικά, τα φρούτα.
• Οργανώσει τη σκέψη του. Η ομαδοποίηση βοηθά το παιδί σας να σκεφτεί πιο γρήγορα. Όταν συναντά κάτι καινούργιο και το εντάσσει επιτυχώς σε μια κατηγορία, έχει αμέσως μια ιδέα για τις ιδιότητές του επειδή ήδη γνωρίζει σχετικά με αυτή την ομάδα αντικειμένων τα επαγγέλματα.
• Αναγνωρίζει τα σύνθετα σχήματα. Συνεχίστε να ονομάζετε τα σχήματα καθώς παίζετε μαζί του και θα είναι ικανό να συνθέσει εικόνες με την χρήση των σχημάτων ή να αναγνωρίσει τα σχήματα μέσα από καθημερινά  αντικείμενα όπως το κουτί είναι τετράγωνο.

Συμβουλή: Η σύνθετη σκέψη είναι μια πολύ σημαντική ικανότητα, συνεργάζεται με την κρίση και την αφαιρετική σκέψη που είναι επίσης σημαντικές ικανότητες αντίληψης. Όλες μαζί είναι απαραίτητες γιατί αργότερα σχετίζονται με την μελλοντική απόδοση του παιδιού στο σχολείο.

Ποια εικόνα; Παίξτε παιχνίδια ονομασίας και ζευγαρώματος μελών από διαφορετικές κατηγορίες όπως ζώα ή τροφές, χρησιμοποιώντας κάρτες. Ή προσθέστε ένα στιγμιαίο κρότο για να κάνετε το ταίριασμα διασκεδαστικό. Παίξτε αργά καθώς μόλις αποκτά τη δεξιότητα.

Συνδυασμοί. Το παιδί σας μπορεί τώρα να ομαδοποιήσει μόνο του τα αντικείμενα, αλλά οι κατηγορίες μπορεί να είναι ευρείες, για παράδειγμα όλα τα οχήματα μπορεί να είναι «αυτοκίνητα». Εξασκηθείτε στα παιχνίδια συνδυασμού όπως το να βρει δυο γουρουνάκια ή λιοντάρια στο ζωολογικό κήπο.

Ζεύγη χρωμάτων. Τα τουβλάκια είναι ιδανικά παιχνίδια ταξινόμησης. Δώστε στο παιδί σας την πρόκληση να φτιάξει έναν πύργο χρησιμοποιώντας τα κίτρινα τουβλάκια ή να φορτώσει στο ρυμουλκό του τα μπλε. Βάλτε εσείς το πρώτο για να το κάνετε ευκολότερο.

Λεπτή αδρή κίνηση κινητικές Λειτουργίες

• Μπορεί να περπατήσει μπροστά πάνω σε μία γραμμή
• Πιάνει μια μπάλα  που του πετάς  με το σώμα και τα χεριά
• Γεμίζει με ξύλο -μπογιά  μια μικρή ζωγραφιά χωρίς να κρατά τα όρια

Λόγος και ομιλία

• Μπορεί να κάνει κύρια και δευτερεύουσα πρόταση:
• πχ το παιδί φοβήθηκε γιατί είδε τον σκύλο. Το παιδάκι έπεσε από το ποδήλατο γιατί δεν πρόσεχε
• Επαναλαμβάνει πρόταση χωρίς να κάνει λάθος
• Πχ. Ο πράσινος βάτραχος χοροπηδάει

Γνωστικές λειτουργίες

• Μπορεί να αναγνωρίσει το τετράγωνο  
• Δείχνει πρώτος και τελευταίος
• Δείχνει απέναντι από, μακριά, κοντά, ανάμεσα
• Λέει το όνομα και το επίθετο του

Αντιληπτικές Λειτουργίες
Οπτική  μνήμη  

• Δείχνετε στο παιδί μία φωτογραφία και στη συνέχεια την κρύβετε. Ζητάτε από το παιδί να σας πει τι είδε.

Αυτοεξυπηρέτηση

• Κουμπώνει ένα κουμπί
• Ανεβάζει και κατεβάζει το παντελόνι του

Το παιδί σας είναι σχεδόν 3 χρονών! Αυτό σημαίνει ότι αρχίζει να κοινωνικοποιείται και να ενδιαφέρεται για τα υπόλοιπα παιδιά γύρω του. Αναπτύσσει τα συναισθήματα του και αρχίζει να τα εκφράζει περισσότερο από πριν. Καταλαβαίνει και ερμηνεύει τα πάντα γύρω του. Εμπλουτίζει καθημερινά το λεξιλόγιο του και η γλωσσική του επικοινωνία βελτιώνεται. Είναι το στάδιο όπου η εγγραφή σε έναν παιδικό σταθμό θα του δώσει τη δυνατότητα να κοινωνικοποιηθεί και να μάθει πώς να τα βρίσκει με τα άλλα παιδιά έξω από το σπίτι.

Χρήσιμες συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας:

• Δώστε του την ευκαιρία να περνάει δημιουργικά τις ώρες του δίνοντας του μαρκαδόρους, ψαλιδάκια, χαρτιά, νερομπογιές κλπ
• Επιτρέπετε του να βλέπει τηλεόραση λίγες ώρες και προτιμήστε παιδαγωγικά προγράμματα ή κινούμενα σχέδια που έχετε επιλέξει με προσοχή
• Δώστε του τουβλάκια και για να παίξει. Τώρα παίζοντας με τα τουβλάκια θα μπορεί να φτιάξει πύργους, πολυκατοικίες, ακόμα και πόλεις
• Ενθαρρύνετε το να τραγουδάει. Το ρυθμικό τραγούδι και το παιχνίδι των δαχτύλων θα βελτιώσει την ανάπτυξη των γλωσσικών του δεξιοτήτων
• Συνεχίστε να παίζετε παιχνίδια ρόλων και αφήστε το να επιλέξει εκείνο ποιον θέλει να υποδυθεί. Εμπλουτίστε το παιχνίδι σας με στολές και καπέλα
• Ενθαρρύνετε το να σας διηγηθεί την δική του ιστορία ή να φτιάξει ένα παραμύθι
• Εάν πηγαίνει παιδικό σταθμό ενθαρρύνετε το να σας μιλήσει για το πώς πέρασε τη μέρα με τα υπόλοιπα παιδάκια και παίξετε μαζί το παιχνίδι που του άρεσε περισσότερο
• Να έχετε παιδικά βιβλία στο σπίτι σας. Υπάρχουν πολλά τέτοια βιβλία που έχουν τραγούδια και ρυθμούς οι οποίοι ταιριάζουν με την αφήγηση της ιστορίας
• Βάλτε του μουσική και ενθαρρύνετε το να χορέψει και να φτιάξει μια χορογραφία
• Δώστε του κουβαδάκια και αφήστε το να τα γεμίσει νερό
• Δώστε του πλαστελίνη και ενθαρρύνετε το να σας δημιουργήσει ανθρωπάκια ή ακόμα και την οικογένεια σας
• Δώστε του μπάλα για να παίξει διάφορα παιχνίδια που θα ενισχύσουν την ισορροπία και τον συντονισμό του, όπως μπάσκετ, ποδόσφαιρο κ.α.

Δραστηριότητες που ενισχύουν την ευφυΐα του παιδιού σας:

• Διαλέξτε και κόψτε μερικές εικόνες από περιοδικά ή βιβλία. Αφήστε το παιδί σας να επιλέξει εκείνο όποιες του προκαλούν ενδιαφέρον. Κολλήστε τις εικόνες σε άδεια φύλλα και αφήστε χώρο στο κάτω μέρος για να γράψετε μικρές ιστορίες. Ενθαρρύνετε τον μικρό σας να σας διηγηθεί μια ιστορία σύμφωνα με τις εικόνες που βλέπει. Γράψτε προσεκτικά ό,τι σας αφηγηθεί και δώστε μαζί έναν τίτλο στην ιστορία. Μόλις τελειώσετε διαβάστε την και συγχαρείτε τον μικρό σας συγγραφέα!

Δημιουργικότητα απλές χειροτεχνίες, κατασκευές, δραματοποίηση

Στην ηλικία των τριών χρονών το παιδί σας έχει αναπτύξει αρκετά σχεδόν όλους τους τομείς της ανάπτυξης. Μπορεί όχι μόνο να μιλήσει και να επικοινωνήσει αλλά και να τραγουδήσει κρατώντας τον ρυθμό και αναγνωρίζοντας τον τόνο της φωνής.

Στον τομέα των λεπτών χειρισμών μπορεί να κρατά το μολύβι και να αντιγράφει απλές γραμμές όπως επίσης μπορεί να  κάνει και τις πρώτες προσπάθειες να δημιουργήσει ένα απλό σχέδιο. Στην αδρή κινητικότητα μπορεί όχι μόνο να τρέχει αλλά και να παίζει κυνηγητό σε συνεργασία με άλλα παιδιά.

Το παιδί σας στα τρία χρόνια εξελίσσει και ωριμάζει τις ικανότητες που το προίκισε η φύση σε δεξιότητες που τις μαθαίνει από εσάς που είστε και ο πρώτος δάσκαλος του. Το παιδί είναι γενετικά προγραμματισμένο να χρησιμοποιεί τα δάκτυλα του για να πιάσει το μολύβι ενώ εσείς οι γονείς που είστε οι  πρώτοι του δάσκαλοι θα το διδάξετε να ζωγραφίζει και να αναπτύσσει την δημιουργικότητα του.

Μέσα από τη δημιουργικότητα αναδύεται ένας καινούργιος άνθρωπος και τότε το παιδί σας αρχίζει να ανθίζει. Ενισχύστε τα καλλιτεχνικά του ενδιαφέροντα με ένα κουτί χειροτεχνιών γεμάτο με εξοπλισμό και βρείτε χρόνο να φτιάξετε πράγματα μαζί. Θα ωφεληθεί με τη βελτίωση του συντονισμού, την αύξηση της δημιουργικότητας και της ικανοποίησης. Μέσα από τη δημιουργικότητα το παιδί σας όχι μόνο θα μαθαίνει νέα πράγματα αλλά ταυτόχρονα θα αναδυθεί η προσωπικότητα του, ο  πλούσιος συναισθηματικός του κόσμος και τα μελλοντικά του ταλέντα.

Μερικές συμβουλές και δραστηριότητες βοηθούν το παιδί σας

Κόβοντας, κολλώντας, σχεδιάζοντας και ζωγραφίζοντας το παιδί σας αναπτύσσει τις δεξιότητες και τη δημιουργικότητα του. Μέσα από αυτά μαθαίνει να:

• Κάνει εξάσκηση της λεπτής του κινητικότητας. Καθώς οι μικροί μύες των χεριών και των δαχτύλων αναπτύσσονται, ο κινήσεις του θα είναι ομαλότερες και πιο ελεγχόμενες.
• Δοκιμάζει νέες κινήσεις. Το άνοιγμα και το κλείσιμο του ψαλιδιού αποτελεί μια καινούρια πρόκληση για τον έλεγχο και το συντονισμό των χεριών και των δαχτύλων.
• Χρησιμοποιεί διαφορετικά υλικά. Το παιδί σας βρίσκει λεπτές διαφορές στον τρόπο που χειρίζεται αντικείμενα που είναι σκληρά, μαλακά, εύθραυστα ή γλιστράνε.
• Δημιουργεί δικές του κατασκευές όπως εκείνο τις σκέφτηκε και τις φαντάστηκε
• Βελτιώνει την αυτοεκτίμηση, καθώς νιώθει περήφανο για το δημιούργημα του, το επιδεικνύει στους άλλους για επιβράβευση και όλη αυτή η διαδικασία το τονώνει και το κάνει χαρούμενο.

Συμβουλή. Κόλλες, χρώματα και πλαστελίνη μπορεί να λερώσουν. Το να εμπεριέξετε το χάος σε ένα ειδικά σχεδιασμένο χώρο για χειροτεχνίες και εικαστικά, σας επιτρέπει να χαλαρώσετε και να επιτρέψετε στο παιδί σας να απολαύσει το παιχνίδι χωρίς περιορισμούς.

Κόψε. Διδάξτε στο παιδί σας να χρησιμοποιεί το πρώτο του ψαλίδι καθοδηγώντας τα δάχτυλά του στις τρύπες και έπειτα κάντε εξάσκηση στις κινήσεις άνοιξε - κλείσε των χεριών του πάνω στα δικά σας. Με τη βοήθειά σας θα λατρέψει να κόβει απορροφητικό χαρτί ή να παίζει με την πλαστελίνη.

Φτιάξε το μεγάλο. Η δημιουργίες τριών διαστάσεων με πλαστελίνη, πεπιεσμένο χαρτί ή γκοφρέ οδηγούν το παιδί σας να χρησιμοποιήσει τα χέρια του για να φτιάξει σχήματα στην πρώτη του χειροτεχνία

Επάλειψέ το. Μια γρήγορή και εύκολη καλλιτεχνική δραστηριότητα είναι να δώσετε στο παιδί σας σφουγγάρια και αρκετά δοχεία με μπογιές. Δείξτε του πώς να παίρνει όση μπογιά χρειάζεται στο σφουγγάρι και εν συνεχεία απλώστε ή επαλείψτε τη στο χαρτί.

Κόλλησε το. Μαζέψτε εικόνες από περιοδικά και παλιές κάρτες για το παιδί σας και δημιουργείστε το πρώτο του κολλάζ. Χρησιμοποιείστε ένα χαρτοπίνακα για να το συνθέσετε και κολλήστε μαζί του καθώς διευθετεί τις εικόνες της επιλογής του.