Οι βασικές αρχές της Μοντεσσοριανής αγωγής

Σεβασμός στον ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού
Για την Μοντεσσόρι, είναι αδιανόητο να περιμένουμε από τα παιδιά να εξελίσσονται με τον ίδιο τρόπο και τον ίδιο ρυθμό. Αυτό λοιπόν που μας προτείνει, είναι μέσω της καθημερινής παρατήρησης του παιδιού να ερχόμαστε κοντά στις ανάγκες του. Να το ενθαρρύνουμε να αναπτυχθεί με το να παρέχουμε τα σωστά εργαλεία που χρειάζεται. Επίσης να δίνουμε χώρο και χρόνο στη φύση του παιδιού να αναπτυχθεί στον σωστό ρυθμό, αποφεύγοντας να πιέζουμε τη μάθηση.

Οι ευαίσθητες περίοδοι
Είναι πολύ σημαντικό να παρατηρούμε διαρκώς τα παιδιά και τις κινήσεις τους. Αυτό που θα πρέπει ο γονιός ή ο παιδαγωγός να παρατηρεί είναι τις «ευαίσθητες περιόδους» και πότε αυτές εμφανίζονται. Πιο συγκεκριμένα, κατά τα πρώτα 6 έτη ζωής, υπάρχουν φάσεις στις οποίες ο εγκέφαλός μας είναι έτοιμος και έτσι ρυθμισμένος, ώστε να εξελίσσεται πάνω σε διαφορετικούς τομείς. Για παράδειγμα, η ευαίσθητη περίοδος για την ανάπτυξη του λόγου, ξεκινά από την ώρα της γέννησης μέχρι και περίπου την ηλικία των 5-5μιση ετών. Αυτό αυτομάτως σημαίνει πως την περίοδο αυτή είναι πολύ σημαντικό το παιδί να εξασκήσει την ομιλία του και να φτάσει στο επίπεδο να την κατακτήσει. Εάν σ’ αυτή τη φάση το παιδί δεν δεχθεί κανένα γλωσσικό ερέθισμα θα είναι πολύ δύσκολο να καταφέρει να αναπτύξει τον λόγο του. Πάνω σε αυτές τις ευαίσθητες περιόδους η Μοντεσσόρι έχει χτίσει όλο το εκπαιδευτικό της σύστημα!

Ελευθερία
Με τον όρο «ελευθερία» εννοούμε την ελευθερία επιλογής κινήσεων και δραστηριοτήτων. Για τα παιδιά μικρής ηλικίας, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα περιβάλλον στο οποίο θα μπορούν να κινηθούν ελεύθερα. Ένα περιβάλλον στο οποίο θα επιλέξουν να εργαστούν με υλικά που τους κινούν το ενδιαφέρον την κάθε χρονική στιγμή. Βέβαια, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ελευθερία που ορίζει η Μοντεσσόρι είναι αλληλένδετη με τα όρια τα οποία οφείλουμε να βάζουμε στο παιδί. Μαθαίνουμε ότι η ελευθερία χωρίς όρια δεν επιτρέπει ουσιαστικά ποτέ στο παιδί να ελέγχει πλήρως τον εαυτό του. Ενώ αντίθετα, μια αυστηρή, μόνο με όρια διαπαιδαγώγηση, οδηγεί το παιδί να εμφανίζει πειθαρχεία η οποία είναι αποτέλεσμα παθητικής συμπεριφοράς.

Ανεξαρτησία
Η ανεξαρτησία από πολύ μικρή ηλικία είναι το κλειδί της επιτυχίας! Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως για να είναι ένα μικρό παιδί αυτόνομο, πρέπει να περάσουμε αρκετό καιρό δίπλα του. Αυτό το διάστημα οφείλουμε να του δείχνουμε τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος μας καθημερινά. Αυτό συνήθως είναι δύσκολο για τις οικογένειες, διότι πάντα υπάρχει πίεση χρόνου και ένα απαιτητικό καθημερινό  πρόγραμμα. Επομένως, πολλές φορές αναγκάζονται οι γονείς είτε να κάνουν πράγματα για τα παιδιά τους, είτε να τα διακόπτουν την ώρα που προσπαθούν να ολοκληρώσουν μόνα τους κάτι επειδή τους παίρνει αρκετό χρόνο. Θέλει λοιπόν πολύ υπομονή και σεβασμό στον χρόνο που θα πρέπει να δώσουμε στα παιδιά για να κατακτήσουν ορισμένες δεξιότητες. Όταν όμως τα καταφέρουν και αισθανθούν πραγματικά αυτόνομα, είναι σίγουρο πως η περηφάνια και η αυτοπεποίθηση που θα έχουν αποκτήσει, θα κάνουν τους γονείς να αντιληφθούν την σπουδαιότητα όλης αυτής της διαδικασίας.

Οργανωμένο περιβάλλον
Το οργανωμένο περιβάλλον για την Μοντεσσοριανή αγωγή, είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζονται όλες οι παραπάνω αρχές που αναφέραμε. Η οργάνωση για την Μοντεσσόρι δεν σημαίνει απλώς καθαριότητα. Ο χώρος μέσα στον οποίο μεγαλώνει ένα παιδί, θα πρέπει να εξυπηρετεί την σωστή ανάπτυξη και εξέλιξή του. Τα αντικείμενα που επιλέγει ο γονιός θα πρέπει να είναι προσβάσιμα  από το παιδί και προσεκτικά επιλεγμένα. Έτσι, κάθε ένα από αυτά θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς, ώστε να υπάρξει ουσιαστική ελευθερία επιλογών. Επίσης, θα ήταν καλό ο χώρος να είναι όσο το δυνατόν πιο ήρεμος, με λίγα υλικά ή παιχνίδια, έτσι ώστε το παιδί να ασχολείται ουσιαστικά με την κάθε δραστηριότητα και όχι να μπερδεύεται με πολλά παιχνίδια γύρω του. Είναι επίσης σημαντικό να πούμε ότι παρατηρώντας το παιδί, ο γονιός θα μπορεί να διακρίνει τη στιγμή που στο περιβάλλον πρέπει να προστεθούν καινούρια αντικείμενα και να αφαιρεθούν τα παλιά, στα οποία το παιδί δεν βρίσκει πλέον κανένα ενδιαφέρον. Ένα οργανωμένο περιβάλλον για την Μοντεσσόρι βοηθά στην νοητική ανάπτυξη και στη συγκέντρωση των παιδιών από πολύ μικρή ηλικία.

Πηγή:

https://www.littlehandsblw.com/2021/04/methodos-montessori-5-vasikes-arxes/

VI-24411-NOVALAC-11/2024